با رعایت مسائل بهداشتی و پس از كاهش آسیب كرونا؛
دیدن پدیده های رمزآلود سمنان
سفر به استان سمنان بعد از آن كه شیوع ویروس كرونا كمتر شد گزینه خوبی است برای دیدن جاذبه های رمزآلود آن. در این گزارش از سیر تا پیاز گردشگری این استان شرح داده شده است.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ؛ سفر به استان سمنان در واقع سفر به استانی است که همه نوع جاذبه را به جز دریا در خود دارد در استان به فاصله زمانی کمی می توان از جنگل سبز به کویر خشک سفر کرد. درست وقتی که در ارتفاعات جنگل ابر کنار اقیانوس ابرها و یا در شهر شهمیرزاد سردتان شده می توانید به پارک ملی کویر بروید که تا چشم کار می کند زمین صاف باشد و نمکزار.
در واقع هنگام سفر به این استان چه در اواخر تابستان که مقرر است با دشت های آفتابگردان کالپوش در شهرستان میامی مواجه شوید و چه در زمستان که به کویر می روید، باید با خودتان هم بارانی و لباس گرم ببرید و هم کلاه آفتاب گیر و لباس خنک. مدت زمانی هم که می خواهید صرف آن کنید از یک روزه دیدن جنگل های آن می تواند باشد تا اقامت چند روزه برای همه تجربه های متفاوتی که می توان در این استان داشت.
به سمنان در زمان قدیم کومش، کومس یا قومس هم می گفتند سرزمینی که محدوده گرمسار تا بیارجمند را در برمی گرفته است. این استان را به سبب داشتن کویر با آب و هوای خشکش می شناسند اما باید به یاد داشت این استان جزو استان هایی است که جنگل ۴۰ میلیون ساله هم دارد.
شهرستان های این استان شامل سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار، مهدیشهر، سرخه، میامی و آرادان است. دامغان بعنوان یکی از شهرهای بزرگ این استان را، با باغ های پسته فراوانش می شناسند، آثار تاریخی داخل شهر همچون مسجد تاریخانه، برج های سلجوقی و تپه حصار با قدمت شش هزار سال، کویر حاج علی قلی و چشمه علی می تواند انگیزه قوی برای سفر به این منطقه کهن باشد.
در مسیر دامغان به شاهرود، روستایی به نام «ده ملأ» وجود دارد که قلعه تاریخی آن هنوز پابرجا می باشد، روستایی که روزگاری تمام اهالی آن ملأ بوده اند.
شاهرود که قبلاً به آن «حنچره»، «شخره» و «شاخره» می گفتند بیشتر به خاطر جنگل ابر شناخته شده است، دسترسی به این جنگل از جاده ای ممکنست که از شهرهای «بسطام» و «خرقان» می گذرد و یکی از قطب های عرفان ایران شناخته می شود. از این مسیر می توان به روستای «کلاته خیج» دسترسی داشت، جایی که می توان سفر مردم شناسی را تجربه نمود.
جاده شاهرود به سبزوار (همان جاده معروف تهران مشهد) را می توان ادامه داد و در میانه راه پس از میامی، جاده جنوبی را در پیش گرفت و به پارک ملی حفاظت شده توران وارد شد. اینجا زیستگاه یوزپلنگ ایران، گورخر آسیایی و زاغ بور، سه گونه جانوری کمیاب است.
جبیر، آهو، قوچ و میش، کل و بز، گربه وحشی، هوبره و کبک از دیگر گونه های جانوری این پناهگاه حیات وحش است. از گونه های گیاهی پارک ملی توران هم می توان به قیچ، تاغ، گز و بادام وحشی اشاره نمود.
در سمنان نخلستان هم پیدا می شود؛ طرود روستایی با بافت بیابانی است که جاده های اتصالی به آن، از شمال محور شاهرود- طرود به طول ۱۳۰ کیلومتر و برای اتصال طرود به مرکز ایران جاده طرود، معلمان به جندق است، جایی که می توان در نیمه دوم سال خنکای نخلستان ها را در آن تجربه نمود. اینجا در گذشته مسیر حرکت کاروان ها به دشت کویر ایران بوده است. در طرود ردپای زلزله سال ۱۳۳۱ هنوز دیده می شود، ویرانه هایی که حالا جاذبه شده اند.
در سمنان مرکز استان می توان خیلی درنگ نکرد، بازار قاجاری، ارگ سمنان با نقاشی های قاجاری، مسجد جامع و منار سلجوقی، مسجد شاه، گرمابه پهنه که موزه شده است، انگیزه سفر به شهر سمنان می تواند باشد.
مهدی شهر (سنگسر) که در فاصله کوتاهی از شهر سمنان و در بخش کوهستانی این استان واقع شده منطقه جذاب دیگری برای سفر است، آن هم بواسطه جنگل های شهمیرزاد، روستاهایی با بافت کوهستانی، معماری قاجاری و خانه های چینه ای چوبی (شبیه خانه های قدیمی مازندران). عشایر سنگسر نیز چند سالی است زندگی خودرا با گردشگران به اشتراک می گذارند.
برای تجربه شکل دیگری از سفر در استانی که بیشتر تصویری کویری و خشک از آن وجود دارد می توان به روستاهای «ده صوفیان»، «آسران»، «چاشم»، «هیکو»، «سرخده»، «ملاده»، «پرور»، «فینسک» و «رودبارک»، این روستاها در منطقه حفاظت شده پرور، در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال مهدی شهر واقع شده اند. رودخانه دائمی تجن از این منطقه عبور می کند و بخش بزرگی از پوشش گیاهی منطقه پرور را جنگل های هیرکانی و ارس دربرگرفته است.
چطوری بریم؟
برای رفتن به سمنان راه زیاد است. یکی از آن راه ها گذر از بزرگراه تهران مشهد است که شهرهای زیادی از سمنان را در بخش شمالی می توان با خودروی شخصی پشت سر گذاشت.
سمنان فرودگاهی هم در فاصله ۱۲ کیلومتری از مرکز شهر دارد که البته مسیرهای پرواز آن زیاد نیست. در شهرستان شاهرود هم فرودگاهی قدیمی وجود دارد که پروازهایش به سمت شهرهای کیش تهران و مشهد فعال است.
قطار محبوب ترین وسیله برای رسیدن به سمنان و شهرهای مختلف آن است. از ایوانکی و گرمسار تا سمنان، دامغان و شاهرود نیز ایستگاه هایی دارد که همه روزهای هفته این مسیر را روزی هفت بار طی می کنند.
ترمینال های اتوبوس رانی خیلی از شهرها نیز خطوط مختلفی را به مقصد سمنان دارند گاهی می توان سوار بر اتوبوس های مشهد شد و از شهرهای این استان عبور کرد.
از شهرهای اطراف هم می توان با فاصله کمی خودرا به استان سمنان رساند بعنوان مثال از بافت مرکزی سمنان تا شهر تهران تنها دو ساعت و نیم فاصله است که می توان آنرا با تاکسی های خطی ترمینال جنوب طی کرد.
کجاها را ببینیم؟
در قومس جاذبه هایی مانند کویر و جنگل در کنار جاذبه های تاریخی و عرفانی قرار گرفته اند که با گذشتن از مهمترین جاده آن یعنی جاده ای که به تهران مشهد، ۴۴ یا جاده امام رضا مشهورتر است می توان همه آنها را با هم دید.
این جاده از بخش ایوانکی آغاز می شود جایی که نزدیک به آن ۲۷ معدن و غار نمک وجود دارد معادنی که به شورترین جاذبه گردشگری استان در فاصله ۹۰ کیلومتری از تهران واقع شده اند.
در شهر سمنان غیر از قدم زدن در بافت تاریخی می توان به عمارت باغ امیر رفت که توسط استاد معمار باشی و به دستور و هزینه صاحب بناحاج میرزا آقا فامیلی راه اندازی شد و به سبب همجواری آن با باغ بزرگ امیر «حاکم ایالت قومس یا همان سمنان» به عمارت امیر شناخته شد. حالا این باغ به موزه مردم شناسی سمنان تبدیل گشته است.
پارک ملی کویر را که بخش اعظم آن در شهرستان گرمسار است آفریقای ایران می دانند پارکی که در آن هیچ ساخت و ساز انسانی نشده و گونه های مختلف حیوانی و گیاهی در آن پیدا می شود شبه جزیره ای بین دریاچه نمک، کویر ریگ، کویر مرکزی و کویر گرمسار که گشت و گذار در آن آسان نیست. مگر با مجوز و همراه شدن تورهای گردشگری.
پارک ملی کویر همان جایی است که کاروانسرای قصر بهرام هم واقع شده و برای ورود به آن باید با محیط زیست هماهنگی کرد چون این تنها پارک ملی است که هیچ مجوزی برای ساخت و ساز و … به آن داده نشده است.
برای دسترسی به کویر نمک حاج علیقلی هم می توانید از دامغان به سمت اصفهان حرکت کرده و بعد از پیمودن حدود ۳۵ کیلومتر به روستای حسن آباد برسید و سپس مسیر روستای خورزان را در پیش بگیرید که بعد از طی ۶ کیلومتر به خورزان خواهید رسید. ترجیحاً از این روستا آب و مواد خوراکی تهیه کرده و مسیر خودرا به سمت جنوب شرق ادامه دهید. از خورزان که بگذرید کم کم جنس و رنگ خاک حال و هوای دیگری به خود می گیرند و املاح نمک را می توانید از لابه لای خاک ببینید. بعد از طی مسیری حدود یک و نیم کیلومتر و گذر از جاده ای نمکی و رُسی وارد کویر حاج علی قلی می شوید جایی که تا چشم کار می کند نمک است و کویر نمکی.
ریگ جن یا همان ماسه زار مخفی که به سبب وسعت زیاد و نداشتن چشمه و چاه آب هیچ گاه مورد استفاده کاروان ها نبوده و چون ناشناخته های زیادی دارد همیشه مردم از ورود به آن می ترسیدند و آنرا به جن یعنی پوشانده و مخفی می نامیدند. چیزی که سفر به این کویر را سخت می کند گنداب های نمکی زیاد است که سبب تلف شدن جانداران زیادی شده است. این اتفاقات باعث شده تا محلی ها افسانه ها و اسامی مختلفی برای آن بسازند و بگویند که اینجا مثلث برمودای ایران است یعنی جایی که دسترسی به آن محال یا نا ممکن است. البته که با پیشرفت علم خیلی ها توانسته اند با تجهیزات فراوان رمز و رازهای این کویر خشک را فاش کنند و به نقاط مختلف آن دسترسی پیدا کنند.
یکی از لایه های حفاظتی زمین جنگلی به نام ابر است که برای دیدن آن باید مرز استان سمنان و گلستان در شهرستان شاهرود، بخش بسطام و دهستان خرقان رفت یعنی بعد از رسیدن به شهر شاهرود به سمت بسطام در ۴ کیلومتری شمال شاهرود رفته و سپس در ۱۸ کیلومتری مسیر جاده شاهرود-آزاد شهر روستای ابر و جنگل ابر بروید. جنگلی که از میلیون ها سال پیش هنوز استوار مانده و در خودش اقیانوسی از ابرها را دارد بنا بر این وقتی هوا مناسب باشد و بامداد زود به ارتفاعات آن رفته باشید می توانید با پدیده اقیانوس ابر مواجه شوید. رفتن به این جنگل آدابی دارد تا این زیست کره ۴۰ میلیون ساله صدمه ای از سمت گردشگران نبیند آدابی مانند رعایت پاکی محیط زیست آن.
اگر قصد سفر به جنگل پیر شاهرود را داشتید سراغ روستای شیرین آباد را بگیرید تا اقیانوس ابرها را آنجا بهتر ببینید. در نزدیکی آنها درست در روستای قلعه نو خرقان آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی شاعر و عارف ایرانی میزبان گردشگران است و برای اهل معرفت هم که مجموعه بایزید بسطامی دانشمند برجسته ایرانی جایگاه ویژه ای دارد.
حتی برای دیدن بسطام و خرقان تورهای گردشگری زیادی وجود دارد که این دو را در کنار هم معرفی می کنند.
مجن هم آبشاری نزدیک به شاهرود در بخش بسطام است که قدم زدن برای رسیدن به آن مستلزم دانستن این نکته است که این آبشار در بخش کوهستانی قرار گرفته است و در فصل بهار و تابستان بوی عطر گل ها هنگام رسیدن به آبشار به مشام می رسد. وقتی از دره مجن عبور کردید کم کم لابه لای صخره های عظیم ندای آبشار را می شنوید. رد آبی که از آبشار به بیرون درز کرده حتما شما را به منشأ آن می رساند. از پله هایی که برای آن درست کرده اند بالا بروید و خودتان را به بلندی آبشار برسانید.
اگر مشتاق بازدید از مکان های تاریخی نیز باشید، باز هم شاهرود به خوبی از شما پذیرایی می کند. «مسجد آقا»، «موزه آب»، «مسجد جامع شاهرود»، «خانه یغمایی ها» تنها خانه دارای بادگیر در شاهرود، «موزه شاهرود»، «موزه حیات وحش شاهرود»، «بازار تاریخی شاهرود»، «بازار انارکی ها»، «قلعه غول ها» واقع در روستای راهنجان، «گرمابه چهار سوق» و البته «آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی» در ۲۵ کیلومتری شاهرود از شاخص ترین جاذبه های تاریخی شهر زیبای شاهرود برای گردشگران است که بازدید از هیچکدام آنها خالی از لطف نیست.
وقتی به دامغان رفتید به محله ای خواهید رفت که آثار تاریخی آن در فاصله ای نزدیک به هم قرار گرفته اند. پس از دیدن برج پیر علمدار، دیدن مسجد تاریخانه را از دست ندهید عبادتگاهی کهن که ۲۶ ستون دایره ای شکل با ارتفاع ۶ متر دارد که بااینکه غیر از مناسبت های خاص آن هم در محرم برنامه ای در آن برگزار نمی گردد اما فضایی دارد که هر کسی آنرا ببیند عظمت این مسجد او را خواهد گرفت. می گویند که بنای اولین این مسجد آتشکده ای بود که با بهره گیری از الگوی ساختمان های دوره ساسانیان ساخته شده است.
فکر نکنید که برج طغرل فقط در تهران است در روستای مهماندوست شهرستان دامغان هم برج طغرل با چند قبر داخلش وجود دارد در این بنای تاریخی آجرچینی هایی ساخته دست هنرمندان دیده می شود که هزار سال قدمت دارد.
اگر مشتاق دیدن مناطق باستانی باشید حتما باید بدانید تپه حصار دامغان یکی از ارزشمندترین سایت های باستانی است که به سبب کشف گل نوشته های منقوش به خطر میخی و آثاری متعلق به دو هزار سال پیش از مسیح در میان پژوهشگران بسیار جایگاه ویژه ای دارد.
فتحعلی شاه برای خودش در وسط چشمه علی دامغان عمارتی ساخته که دو طبقه است و از هر طرف که به آن نگاه کنی زیباست و حالا به تفرجگاه مردم تبدیل گشته ولی نمی توان داخل آن رفت. این چشمه و آن بنای تاریخی در واقع یکی از مکان های تفریحی و دیدنی شهر است که بلیت ورودی هم ندارد.
دروازه سمنان هم در مرکز شهر سمنان باقی مانده از ارگ قدیمی است که دیدن آن هم چون وسط میدان قرار دارد رایگان است این دروازه هنوز نقاشی ها و تزئینات سالمی دارد. چه در شب و چه در روز هر ساعتی می توانید خودتان را به دروازه برسانید و از آنجا راهی مسجد جامع سمنان شوید و سری هم به خانه کلانتر و خانه های تاریخی دیگری که حالا در بافت شهر قرار گرفته و امکان بازدید دارند بروید. مانند تدین، ترابی و کلانتر و … در آخر هم سری به گرمابه پهنه با ۶۰۰ سال سن بزنید که الان موزه شده است.
کجا بمانیم؟
تعداد و پراکندگی هتل های سمنان زیاد نیست، کیفیت آنها هم چندان مطلوب نبوده، اما تعداد بومگردی ها و اقامتگاه های روستایی در این استان قابل توجه است. تمرکز بیشتر این اقامتگاه ها در روستاهای شهمیرزاد و شاهرود است.
در گرمسار علاوه بر منطقه ارادان، روستای پاده که بومگردی «نورخونه» را دارد و همین طور روستای کوشک، در کاروانسرای «قصر بهرام» در پارک ملی کویر با هماهنگی اداره محیط زیست و محیط بانی سمنان می توان اقامت داشت، البته امکانات آن در حد اتاق خالی و سرویس بهداشتی عمومی است اقامت کردن در این کاروانسرا محدودیت دارد و کار آسانی نیست.
«کاروانسرای شاه عباسی» در ده نمک اقامتگاه دیگری در محدوده گرمسار است.
در سمنان بهترین گزینه برای اقامت، هتل است؛ هتل سه ستاره «گوت که مال» و هتل جهانگردی از این جمله اند. در شهر فعلاً بومگردی و یا اقامتگاه سنتی وجود ندارد.
در مهدیشهر یا منطقه شهمیرزاد می توان برای اقامت از تنها بومگردی داخل شهر مهدیشهر و هتل ۴ ستاره دربند نزدیک غار دربند و یا هتل سنگسر استفاده نمود. در روستای فینسک در منطقه حفاظت شده پرور نیز اقامتگاهی به سبک خانه های مازندران وجود دارد.
در منطقه شهمیرزاد اقامتگاه های دیگر همچون «هتل سنتی خانه گل» و «لرگا»، «خانه طبیعت البرز»، «عمارت باباجی»، «خانه رودبار»، «روزیه»، «باغ پایین»، «رمونگا»، «یورباغ» و «شوکا» برای اقامت وجود دارند.
در شهر دامغان فقط یک هتل (مهمانسرای) جهانگردی وجود دارد اما در روستاهای اطراف آن همچون کلاته رودبار و عباس آباد می توان در اقامتگاه های بومگردی اقامت داشت.
در شاهرود تعداد بیشتری از بومگردی ها متمرکز شده است و می توان در روستاهای قلعه نو خرقان، کلاته خیج، رضا آباد (بیارجمند)، خیج، نکارمن، قلعه بالا، خرقان، ابر، دستجرد، علی آباد، دیزج، گیور، رضا آباد، دزیان، کولیم، چاه جم، کلاته اسد، در خانیاب اقامت در این خانه ها را تجربه نمود.
در شهرستان میامی و روستاهای حسین آباد کالپوش و فرومند بومگردی هایی برای اقامت به سبک روستایی راه اندازی شده است.
چی بخریم؟
صنایع دستی هر استان در واقع سوغات آن استان است در سمنان هم هر شهرستان را با یک هنر می شناسند در این استان بیشتر قالیبافی، گلیم بافی، نمدمالی، سرامیک سازی و سفال سازی تولید و صادر می شود.
قالی و قالیچه بیشتر مربوط به شهرستان های میامی، مهدیشهر، سرخه و شاهرود است. گلیم را هم می توان در روستاهای گرمسار، کندو، خیج و رضاآباد پیدا کرد. در دامغان و ابرسج هم نمدمالان فراوانی مشغول به این کار هستند. اما دامغانی ها در قلمکاری شهره هستند که از آن برای سفره، رومیزی و پرده استفاده می نمایند.
شاید بتوان در شهرستانی سفال و سرامیک پیدا کرد اما الان این هنر در سمنان کمتر مشتری دارد.
در شهرستان های سرخه، افتر سرخه، مهدیشهر، فولادمحله و بسطام دستباف های جاجیم و جاجی مچه جزو صنایع دستی این مناطق به حساب می آیند و در بعضی از مناطق استان هم منبت کاری روی چوب و پارچه بافی به نام «وشینه» وجود دارد.
در شهرستان مهدیشهر و عشایر سنگسر محصولی با نام چمشک یا دوندی دوخته می شود که نوعی کفش با پاپوش چرمی است.
این صنایع دستی و هنرها را می توان یک جا در بازارچه قدیمی سمنان پیدا کرد که در مرکز استان واقع شده است بازاری قدیمی که بزرگترین مرکز خرید سمنان است و دارای قدمت تاریخی.
این بازار از سه بخش بازار شمالی با ۱/۵ کیلومتر طول، بازار جنوبی با ۲۰۰ متر و بازار شیخ علاءالدوله که به بازار مرده ها نیز شناخته می شود، تشکیل شده است. علت شهرت بازار شیخ علاءالدوله به بازار مرده ها، قرارگیری آن در راه گورستان علمدار است. گردشگران در حین حضور در این بازار قدیمی و خرید سوغاتی، می توانند از جاذبه های گردشگری آن نیز دیدن کنند؛ چونکه بزرگ ترین آب انبار شهر سمنان نیز در این بازار کهن، قرار دارد. همین طور دو درب از مسجد جامع سمنان به همراه تکیه ناسار، تکیه پهنه، گرمابه ی پهنه و نیز امامزاده یحیی بن موسی نیز در این بازارها قرار دارد.
چی بخوریم؟
در استان سمنان از همه جا بیشتر تنوع ته چین دیده می شود اهالی این استان با هر خوراکی ته چین درست می کنند از برگ مو گرفته تا خشکبار. چلوگوشت سمنانی، سبزی پلو سمنانی، ته چین کشمش و لپه سمنانی، ته چین گرمساری و ته چین شهمیرزادی قسمتی از غذاهای محلی این استان است. اما این استان غذاهای دیگری هم دارد مثل خورش هویج و پسته، قورمه، گورماست، آبدوغ (اودو)، چرتمه پلو، مانی پلو، تاک پلو، خلال پلو، خورش سیب آلو، خورش کدو و گردو و شله دلمه. اما یکی از غذاهای شاید بتوان گفت عجیب این منطقه آبگوشت خربزه یا کالک قلیه است که خربزه، پیاز، نخود، لوبیا و گوشت آبگوشتی مواد تشکیل دهنده این غذا هستند.
دیگی سنگسری هم جزو غذاهای مشهور استان است که با برنج، گوشت، روغن و نمک پخته از غذاهای سنتی سمنان شمرده می شود. نکته جالب اینکه بعضی از عشایر این غذا را در وعده صبحانه می خورند چون اعتقاد دارند وعده صبحانه باید مقوی باشد.
دیگی مشهورترین غذای استان است در هر کجایی کی توان سفارش داد تا دیگی درست کنند با یک روش پخت عجیب. سمنانی ها دیگچه ته چین را در زمین دفن می کنند تا با ذغال هایی که اطرافش ریخته اند از بامداد تا ظهر آرام آرام داخل زمین دم بکشد. گوشت سفت داخل برنج پس از دم کشیدن مثل موم در دهان آب می شود. این دیگی زحمت زیادی دارد و شاید هر کسی نتواند آنرا به خوبی اهالی این استان بپزد.
تاک پلو مخصوص شاهرودی هاست خاصیت مهم آن استفاده از برگ درخت تاک داخل برنج است. تنها برگی از درختان که می شود آنرا پخت و خورد. در شاهرود انگورهای زیادی وجود دارد بدین سبب طبیعی است که از برگ درخت مو در غذا استفاده گردد.
یکی از غذاهای منحصر به فرد دیگر این استان خورش پسته است. از آنجائیکه در دامغان باغ های پسته فراوان وجود دارد از این محصول غذاهای متفاوتی درست می شود که یکی از آنها شبیه به فسنجان است با همان روغن زیاد روی خورش که از چرخ شدن پسته به دست می آید. رنگ خورش پسته همانطور که از رنگ این محصول پیداست در نهایت سبز رنگ می شود. سبز پسته ای!
مثل هر استان دیگری سمنان هم خوراکی های خاص خودش را دارد. نان شیرین، کماچ، نان شیرمال، نان خانگی، نان پیاز، گولاچ، نان چای که در بعضی از مناطق هم با نام «بقسمات» می شناسند. در دامغان نان و شیرینی محلی با نام دادچه و در شاهرود نان فتیر و نان کاک است و البته شهرتش در پسته دامغانی است. انگور شاهرودی هم نقل زبان فروشنده هایی است که می خواهند بگویند بهترین انگور را در اختیار دارند.
شهمیرزادی ها در تولید آلو، گردو، لواشک، نان محلی، شیرخس و تمبلک گردویی سرشناس شده اند و شاهرودی ها در کنار میوه هایی مثل زرد آلو و فلفلی که دارند، سمی توانند حلوای سیاه و حلوای کنجدی مرغوبی هم تولید کنند. گرمسار را هم که به خربزه گرمساری و انارهایش در بازارهای کشور می شناسند.
جالب است بدانید که عشایر سنگسر در شهرستان مهدیشهر آبنبات محلی به نام چیکو دارند ضمن اینکه فرآورده های لبنی این عشایر خیلی مرغوب است. محصولی به نام وارهون (روغن زرد) دارند. فرآورده های شیری و لبنی این منطقه هم خیلی مرغوب است. یکی از محصولات خاص و منحصربفرد این منطقه آرشه سنگسر است که نوعی پنیر تازه سرخ شده است. آرشه را با اسامی دیگری همچون آروشه و حلوای آرشه نیز می شناسند. تهیه آرشه خیلی مشکل است و مشابه آن در منطقه دیگری وجود ندارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب