کشف شواهدی از اقتصاد آسیایی در گیلان
گمانه زنی برای پاسخ به استعلام فضای دستکند روستای شمام رودبار منجر به کشف گودال ذخیره سازی غلات شد. در گزارش های تاریخی از این روش ذخیره سازی در خاورمیانه بعنوان اقتصاد آسیایی یاد می شود.
به گزارش تور و گردشگری به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سولماز رئوف سرپرست هیأت دیرینه شناسی اظهار داشت: اولین جستجوهای دیرینه شناسی در روستای شمام از توابع بخش مرکزی شهرستان رودبار واقع در دهستان رستم آباد جنوبی استان گیلان در سال ۱۳۴۸ خورشیدی به سرپرستی عبدالحسین شهیدزاده انجام شد و گورستان عظیمی متعلق به دوران اشکانی با گورهای زاغه ای از آن به دست آمد.
این عتیقه شناس با اشاره به این که بعد از کاوش شهیدزاده، شمام با وجود موقعیت ویژه تاریخی در برنامه پژوهشی دیرینه شناسی کشور قرار نگرفت و در طول زمان لطمه های فراوانی دید اشاره کرد: در تابستان سال ۱۳۸۳ بمنظور تدوین اطلس دیرینه شناسی گیلان، محوطه های باستانی شهرستان رودبار همچون شمام توسط محمدرضا خلعتبری و بهروز همرنگ مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت.
رئوف با اشاره به این که در اوایل تابستان ۱۴۰۰ خورشیدی، طی عملیات خاکبرداری بمنظور ایجاد پی ساختمان مسکونی در روستای شمام، قسمتی از یک سازه دستکند آشکار شد اظهار نمود: با حضور کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان از ادامه کار جلوگیری به عمل آمد و با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گمانه زنی در این محوطه انجام و یک گمانه ۵/۲ در ۳ متر حفر و سازه دستکند مورد مستندسازی قرار گرفت.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی با اعلان اینکه این سازه به احتمال زیاد یک گودال ذخیره سازی غلات حفر شده در دل بستر آهکی است اظهار داشت: قطر دهانه ورودی این چاله ۷۰ سانتی متر، عمق آن ۱۲۲ سانتیمتر و قطر اش در پایین ترین بخش و کف ۱۱۰ سانتی متر است.
او اضافه کرد: دیواره داخل سازه، گل اندود و کف آن به قطر ده سانتی متر با گل کوبیده فرش شده است.
رئوف با بیان این نکته که در گذشته برای حفظ دانه غلات برای مدت زمان طولانی آنرا در محلی به نام گودال ذخیره سازی انبار می کردند اظهار نمود: این گودال ها اصولاً در داخل زمین هایی با بافت متراکم حفر می شده و در مکان ها و فرهنگ های مختلف به ویژه مکان های مرطوب دیده می شود.
به گفته این باستان شناس، گودال های ذخیره علاوه بر حفظ محتویات داخلی از حمله حشرات، میکروارگانیزم ها و حیوانات خارجی مانند موش و جوندگان، مکان امنی را برای پنهان کردن غلات که اصلی ترین ماده غذایی در گذشته بوده در مقابل سرقت غریبه ها و دشمنان، فراهم می کرده است.
او اشاره کرد: کشف چاله های ذخیره برای افراد ناآگاه دشوار بوده برای اینکه درب ورودی این چاله ها بسته و سپس روی آن با توده های کاه و حتی زباله استتار می شده است.
این عتیقه شناس با اعلان اینکه گودال های ذخیره سازی در میان تمام فرهنگ ها و در سراسر جهان وجود دارد و برای نخستین بار شواهد آن از دوران فراپارینه سنگی و در خاور نزدیک در محوطه سکونتگاهی عین ملاحه مربوط به فرهنگ ناتوفی ظاهر شد اشاره کرد: از آنجاییکه این روش ذخیره سازی بیشتر در خاورمیانه شناخته شده است اغلب گزارش های تاریخی از آن بعنوان اقتصاد آسیایی یاد می کنندو در دهه ۱۹۸۰ میلادی این تکنیک در میان بادیه نشینان صحرای نگو (Negev) واقع در بخش های جنوبی اسرائیل قابل مشاهده بود.
به گفته رئوف، در اروپای مرکزی این گودال های ذخیره سازی از دوران نوسنگی، دوران برنز، عصر آهن و دوران متاخر شناخته شده است.
او با اعلان اینکه گودال ذخیره موجود در روستای شمام در زمان های گذشته بطور کامل خالی شده بود اشاره کرد: احتمالاً جهت استفاده مجدد از گودال، ورودی آنرا با تخته سنگی مسدود کرده بودند که بر اثر برخورد تیغه دستگاه بیل مکانیکی با آن، قسمتی از آن تخریب شد.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی اظهار داشت: بمنظور حفاظت از این سازه پس از اختتام کاوش و مستندسازی، داخل آن با خاک سرندشده پر شد.
رئوف همچون داده های فرهنگی دیگری که از این کاوش به دست آمده را قطعات سفال عنوان نمود و اظهار داشت: برمبنای مطالعه و مقایسه تطبیقی با نمونه های بدست آمده از کاوش شهیدزاده در شمام، بیشتر این قطعات بصورت کاملاً صیقلی با خمیره به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز مربوط به دوره اشکانی هستند و تعداد اندکی سفال لعابدار متعلق به اوایل دوران اسلامی نیز در میان داده ها به چشم می خورد.
منبع: تور و گردشگری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب