مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت:
جاذبه های فرهنگی و تنوع زیستی بیابان لوت را نمی توان از هم جدا کرد
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت با اشاره به اینکه جاذبه های فرهنگی و تنوع زیستی بیابان لوت را نمی توان از هم جدا کرد، اظهار داشت: هیچکدام از بیابان های معروف جهان به اندازه لوت عوارض متنوع طبیعی و زیستی و نیز آثار متنوع فرهنگی را در خود ندارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بیابان لوت در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) بعنوان بیست ویکمین اثر باارزش طبیعی ملی ایران در لیست جهانی یونسکو ثبت گردید، محدوده این اثر طبیعی جهانی به مساحت بیش از ۴۰ هزار کیلومتر شامل حدود ۲۳هزار کیلومترمربع عرصه و ۱۷هزار کیلومترمربع حریم و محیط آن بیش از ۸۰۰ کیلومتر است و در بین سه استان سیستان وبلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان بصورت مشترک واقع شده و شامل ریگ یلان (تپه های ماسه ای)، کلوت ها، گلدان های طبیعی (نبکا)، رودخانه شور، دشت ریگی (هامادا)، پهنه بازالتی گندم بریان است.
دفتر مرکزی پایگاه جهانی بیابان لوت در مجموعه فرهنگی -تاریخی گلستان در تهران است و دفاتر نمایندگی محلی در روستای شفیع آباد شهداد در استان کرمان، روستای دهسلم در استان خراسان جنوبی و روستای نصرت آباد در استان سیستان وبلوچستان به وجود آمده و پایگاه هایی هم در فهرج، بم و راور هم فعال می باشند.
لوت دارای جاذبه های فرهنگی و طبیعی متنوع است
مهران مقصودی مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در مورد ارزش های جهانی بیابان لوت، گفت: بیابان لوت بسیار گسترده است اما عرصه و حریم جهانی بیابان لوت آثار و عوارضی را دربر می گیرد که منطبق بر ارزش های جهانی و دارای ارزش ویژه در مقیاس جهانی است. البته لوت را از جاذبه های فرهنگی و تنوع زیستی آن نمی توان جدا کرد و هر کدام برجستگی و جاذبه های خودرا دارند
وی با اشاره به این که بیابان لوت برمبنای دو معیار و شاخص جهانی، در لیست آثار جهانی ثبت شده است، توضیح داد: برای ثبت یک اثر در لیست جهانی یونسکو ۱۰معیار وجود دارد، که ۶ معیار فرهنگی و ۴ معیار طبیعی است، در معیار هفتم تصریح شده که آثار و عرصه های طبیعی مانند چشمه، کوه، جنگل، آبشار و بیابان که دارای صفت تفضیلی «ترین» مانند وسیع ترین، بلندترین یا زیباترین و... هستند، می تواند در لیست جهانی قرار گیرد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت اضافه کرد: در معیار هشتم بر پدیده هایی دارای خاصیت های زمین شناسی و ژئومورفولوژی (Geomorphology) و فیزیوگرافیکی منحصر به فرد، تاکید گردیده است، یعنی یک خاصیت زمین شناختی خاص داشته باشد و تاریخ تحول و فرآیندهای زمین را نشان دهند. معیار نهم و دهم ثبت جهانی آثار بیشتر در زمینه اکوسیستم ها و محیط هایی است که جز گونه های نایاب و در معرض خطر هستند.
کلوت ۱۵۵متری لوت، اثر طبیعی بی همتای جهانی
مقصودی اشاره کرد: ثبت جهانی بیابان لوت برمبنای خاصیت های برجسته زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی انجام شده است، اما فقط یک اثر بی همتای طبیعی از لوت در رده ممتاز جهانی ثبت شده است. کلوت ها (یاردانگ ها Yardang) یکی از خاصیت های بی همتا در بیابان لوت است.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت بیان کرد: اصطلاح یاردانگ ریشه ترکی دارد و بیشتر در آسیای میانه استفاده می شود، البته در جهان هم بکار بردن اصطلاح یاردانگ برای عوارض بادی مرسوم است؛ ما هم آرام آرام واژه کلوت را در مجامع و منابع علمی جا می اندازیم. در زمان ثبت جهانی بیابان لوت، کلوت های ثبت شده جهان در منابع اطلاعاتی ۸۰ تا ۱۲۰ متر بودند، کلوتی که در لوت ثبت و معرفی گردید ۱۵۵متر ارتفاع داشت.
بلندترین نبکای جهان به ارتفاع ۲۱متر در بیابان لوت
مقصودی اظهار داشت: نبکا (Nebka) یا تل گز (به گویش محلی)، گلدان صحرایی یا شور مرو از دیگر عوارض طبیعی از عوارض برجسته بیابان لوت است؛ نبکاهایی که در زمان ثبت جهانی بیابان لوت در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) ثبت و عرضه شدند ۱۱ تا ۱۲متر ارتفاع داشتند، این نبکاها همان زمان هم بعنوان یکی از نبکاهای بلند جهان محسوب می شدند، که الان برمبنای تحقیق یک گروه مطالعاتی در منطقه لوت، نبکایی با ارتفاع ۲۱ متر شناسایی شده که بلندترین نبکای جهان است.
نبکا تپه ای است که گیاهان عامل اصلی ایجاد آنها هستند و رشد آن از به دام افتادن ماسه در اطراف آن صورت می گیرد. بطور معمول نبکاهایی از یک تا سه متر در ایران وجود دارد، ما در زمان ثبت جهانی لوت نبکاهای ۱۲ متری را شناسایی و ثبت کردیم، اما بتازگی و پس از ۵ سال برمبنای تحقیق و مطالعات نبکایی با ۲۱ متر ارتفاع در بیابان لوت ثبت شده است که در جهان منحصر به فرد است، البته این مطالعات تطبیقی ادامه دارد و ممکنست نبکاهای بلندتر هم پیدا نماییم.
بیابان لوت را در جهان به خوبی می شناسند
عضو هیات علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: در این سال ها نبکاهایی در چین و تعدادی از مناطق بیابانی جهان اعلام شده بود که از نبکاهای لوت بلندتر بودند، اما الان با این شناسایی و ثبت، بلندترین نبکای جهان در بیابان لوت قرار دارد؛ نتیجه این تحقیق میدانی و کشف در قالب مقاله علمی با جزئیات بصورت رسمی در منابع معتبر علمی هم اعلام شده است.
وی اظهار داشت: برخی در مورد خیلی از عوارض یا خاصیت های طبیعی مطالبی را بیان می کنند، اما شناسایی و ثبت این آثار باید برمبنای یک روش تحقیق علمی و منسجم انجام و نقطه شروع نمونه برداری و روش ارتفاع سنجی دقیق باید بصورت شفاف مشخص و نتایج آن در قالب یک مقاله علمی در یک مجله معتبر منتشر شود، تا مراجع بین المللی آنرا تایید و ثبت کنند، به روش های چشمی، غیر دقیق و شفاهی نمی توان استناد کرد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت با اعلان اینکه بیابان لوت را در جهان از قدیم به خوبی می شناسند، اظهار داشت: مستندات علمی و تحقیقی زیادی درباره خاصیت های این بیابان وجود دارد، از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ دکتر احمد مستوفی و تیم تحقیقات که مرحوم دکتر پرویز کردوانی، دکتر فرج الله محمودی و دکتر احمد معتمد با همراهی یک تیم بین المللی بر روی بیابان لوت کار کردند. سون هدین، آلفونس گابریل، خانیکوف و استراتیل زاور هم همچون پژوهشگران و مسافرانی هستند که پیش از تیم تحقیقاتی دکتر مستوفی پا به این بیابان اعجاب انگیز گذاشته اند.
لوت با بیش از ۸۰ درجه سانتی گراد گرم ترین نقطه جهان
مقصودی اظهار داشت: در سازمان فضایی آمریکا (ناسا) دو مقاله منتشر گردید که برمبنای ۷ سال مطالعات ماهواره ای، بیابان لوت پنج سال بعنوان گرم ترین و خشک ترین نقطه زمین با دمای بیش از ۷۰ درجه سانتیگراد ثبت گردید، رکود بیشترین دما یک سال در استرالیا و یک سال هم در چین بوده است؛ در مقاله ای که جدیدا منتتشر شده و یک کار بین المللی است بیابان لوت را با بیش از ۸۰ سانتیگراد گرم ترین نقطه زمین اعلام نموده است.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت اضافه کرد: دماسنج های دستی نمی تواند معیار دقیقی برای ثبت باشد، برداشت زمینی برای ثبت گرمای بیابان لوت وجود ندارد، برای اینکه ایستگاه ثابت ندارد و دماسنج هم باید در وضعیت خاص و استاندارد باشد تا دما با سایر دماهای جهان مقایسه شود، در ثبت ماهواره ای می توانند دمای همه کره زمین را برمبنای شرایط واحد، سنجش و مقایسه کند و گرم ترین و سردترین نقطه را به آسانی در زمان های مشخص بدست بیاورد.
ریگ یلان لوت در بین بلندترین تپه های ماسه ای جهان
مقصودی گفت: تپه ها و هرم های ماسه ای معروف به ریگ یلان (ریگ بلند/ریگ لوت) با ارتفاع نسبی بیش از ۴۷۵ متر یکی از بلندترین تپه های ماسه ای جهان را دارد؛ بیشتر این تپه ها در شرق بیابان لوت قرار دارد، در جهان بالای ۵۰۰ متر گزارش شده است، تعدادی از پژوهشگران ارتفاع تپه های ماسه ای لوت را بیش از ۵۰۰ متر را هم اعلام نموده اند، اما چون مستند علمی نشده، نمی توان به آنها استناد کرد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت اشاره کرد: تپه های ماسه ای پرو که بالای هزار متر ارتفاع دارد را در تصاویر ماهواره ای نگاه کردم، پایه آن منطقه -که بیشتر کوهستانی هستند- مرتفع و حدود ۷۰۰ متر ارتفاع دارد، پس ارتفاع واقعی آن تپه ها حدودا ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر است. در چین هم تپه های ماسه ای با ارتفاع ۵۰۰ متر اعلام شده است که بتازگی چینی ها پرونده این بیان را برای ثبت در لیست جهانی یونسکو ارسال کرده اند.
وی گفت: در هیچ کدام از بیابان های معروف جهان مانند بیابان نامیب (Namib Desert) در آفریقا یا وادی روم (Wadi Rum) در اردن بیابان های مصر به اندازه بیابان لوت عوارض متنوع طبیعی و زیستی و آثار متنوع فرهنگی در کنار هم وجود ندارد.
باد عامل حرکت و ایجاد تپه های ماسه ای است
مقصودی همین طور به وجود دشت های ریگی (هامادا) در بیابان لوت اشاره نمود و اظهار داشت: هامادا اصطلاحی است که در شمال آفریقا برای دشت های صاف و نسبتا مرتفع استفاده شده است، ماسه های ریز از میان ریگ های این مناطق منطقه حمل می شود و فقط ریگ وجود دارد. شن و ماسه متفاوت می باشد، عنوان تپه شنی از نظر علمی اشتباه است قطر شن به اندازه ای است که باد نمی تواند آنرا تکان دهد.
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت با اشاره به این که بادها عامل حرکت و ایجاد تپه های ماسه ای هستند، توضیح داد: مناطق صافی و همواری که ماسه ها از میان سنگ ها حمل می شوند دشت ریگی (هامادا) نامیده می شود، بااینکه لوت دارای بالاترین دشت های ریگی جهان نیست، اما برای آنکه پیوستگی میان عناصر مختلف ایجاد شود در زمان ثبت جهانی این دشت ها را هم در مجموع عوارض طبیعی بیابان لوت معرفی کردیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب