هورامان پناهگاهی امن برای مظاهر فرهنگی ایرانی ها
به گزارش تور و گردشگری در سومین پیش نشست تخصصی همایش بین المللی «هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار» از این منطقه به علت سخت بودن شرایط زیست، پناهگاهی برای مظاهر فرهنگی قوم کرُد و ایرانی اشاره شد و هورامان را بعنوان هسته مرکزی تحولات زاگرس و پیرامون آن و تاریخچه سنگ معرفی کردند.
به گزارش تور و گردشگری به نقل از ایرنا؛ همایش بین المللی «هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار» در ایام ۲۵ و ۲۶ تیرماه سال ۱۴۰۱ در دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار می گردد که سومین پنل تخصصی این همایش با عنوان «مرمت» با حضور اساتید و کارشناسان مربوطه توسط دانشگاه رازی کرمانشاه و پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی هورامان برگزار شد.
در این نشست دکتر «اصغر محمدمرادی» مدیرگروه مرمت دانشگاه علم و صنعت تهران بعنوان دبیر پنل بود که «محمد بهشتی» رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی کشور به نگاهی اجمالی به منظر فرهنگی هورامان پرداخت و «عادل فرهنگی» معمار و کارشناس میراث فرهنگی به مقوله هورامان بعنوان هسته مرکزی تحولات زاگرس و پیرامون آن و «مهدی رازانی» دانشیار مرمت به تاریخچه و حفاظت میراث سنگی در ایران پرداخت.
اورامانات، پناهگاهی برای مظاهر فرهنگی قوم کُرد و ایرانی است
در ابتدا مهندس«محمد بهشتی»، رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی کشور از حفاظت کردن بعنوان یکی از صفات بارز کُردها یاد کرد و اضافه کرد: خیلی از مظاهر فرهنگی ما در قوم کُرد به صورت های کهن نزدیک است و کمتر دستخوش تغییر زمان شده است، بعنوان مثال هنگامی که در نقش برجسته های تخت جمشید لباس کُردها را با مادها را مقایسه نماییم می بینیم که به صورت های کهن نزدیک تر است.
وی در نگاه اجمالی به منظر فرهنگی هورامان، افزود: در کل کردستان چه در ایران و چه در عراق و سوریه یک قلعه و پناهگاه امن وجود دارد، که اورامانات نام دارد و به سبب سخت گذر بودن شرایط زیست، پناهگاهی برای مظاهر فرهنگی قوم کرد و ایرانی قلمداد می شود.
اهلیت در اورامانات
بهشتی عنوان نمود، به سبب استمرار و کهن بودن زیست، شاهد اهلیت در منطقه هستیم که محیط ادامه وجود شخص و شخص ادامه وجود محیط شده است.
به گفته این کارشناس، ساکنان منطقه منزوی نیستند و همواره با دیگران در تعامل هستند و بعنوان مثال، محصولاتی که به صورت باغداری کشت می شود به دیگر نقاط فروخته می شود و نیازهای ساکنان دریافت می شود.
وی افزود: در یک قرن اخیر شاهد اختلال در اهلیت در کل کشور هستیم که باعث برخی مشکلات شده است و مکان هایی که هنوز این اختلال در آن رخ نداده ثروت بزرگی بشمار می رود برای احیای اهلیت، اختلال در اهلیت باعث نسیان و فراموشی می شود و برای احیای اهلیت باید سطح و انس تماس خویش را با مکان هایی که مبتلا به اختلال نشده برقرار نماییم.
رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی کشور اضافه کرد، اورامانات این امکان را می دهد که ساز خویش را با آن کوک نماییم، کهن ترین آیین ایرانی در اورامانات دیده می شود صحنه مدارا، خلاقیت، و رویکرد معنوی به دین در این منطقه دیده می شود.
بهشتی معتقد می باشد، خلاقیت و ابتکارات برای حل کردن معماهای زیستی بسیار ارزشمند است و می توانیم به دنبال خصوصیت های فرهنگ ایرانی در این منطقه باشیم، ثبت جهانی اوارامانات گویای این است که قدر این پهنه زیستی را دانسته ایم و توانسته ایم آنرا در سطح جهانی معرفی نماییم.
بهشتی از حفاظت بعنوان مهم ترین قدم بعدی یاد کرد که نباید تنها به حفاظت فیزیکی ختم شود و اکتفا به آن خطرناکست.
وی اضافه کرد: شناخت مهم ترین عامل حفاظت است اگر شیوه هایی پیدا نماییم که اورامانات و موجودیت فرهنگی بتواند در احیای اهلیت نقش ایفا نماییم در این صورت حفاظت اتفاق افتاده است.
برون ریزی اورامانات در سه حوزه کلان کشاورزی، معماری و زبان
سپس مهندس «عادل فرهنگی» معمار و کارشناس میراث فرهنگی اظهار داشت: پرسش های زیادی درمورد اورامانات وجود دارد، این که از دیرباز چه افرادی در این سرزمین مستقر شده اند یکی از همین سوالات است و باید پرسید که چگونه این افراد با سختی هایی که وجود داشته در این منطقه سکنی گزیده اند، اشاراتی دراین زمینه وجود دارد که باتوجه به نقش برجسته سنگی که در تنگه ور است بنظر می رسد بیشتر باید شواهد را بررسی کرد.
وی افزود: حجم زیادی از انسان ها می توانند با این کتیبه ارتباط داشته باشند، به شکلی کشت و زرع در اینجا بوده است که نظیر این الگو در خارج از دره دیده شده است.
وی اضافه کرد، معماری، برون داد دیگری از مجموعه اورامانات است نحوه قرارگیری مسایل بنایی بر بستر شیبدار سنگی، انتخاب مکان ها و گسترش ساخت و ساز و نحوه پیوند این عرصه ها به یکدیگر در این مقوله است و بنظر می رسد این الگو در بیرون از دره اوارمانات تکثیر شده است.
وی با اعلان اینکه زبان سومین الگوی جالب این منطقه است، اضافه کرد: سال ۸۲ در سفری که به منطقه داشتم متوجه شدم زبان هورامی حتی برای بعضی از کردزبانان به سادگی قابل فهم نیست، هنگامی که این زبان برون ریزی پیدا می کند در گام اول اثرگذاری در پیرامون، زبان کردی را شکل می دهد و زبان فارسی را در حاشیه پیرامونی همانند، ترکیه، لرستان، کرمانشاه عراق و بخش هایی از سوریه به وجود می آورد.
فرهنگی عنوان نمود، در نهایت متوجه می شویم در سه حوزه کلان کشاورزی، معماری و زبان حالت برون ریزی از دره اورامانات دیده می شود و کارشناسانی که در حوزه موسیقی و رقص کردی و حتی خواندن در دره اوارامانات دقیق تر می شوند متوجه ریشه داربودن این هنرها می شوند و به نظر می آید منشا خلاقیت ها در این منطقه بوده است.
این معمار و کارشناس میراث فرهنگی اظهار داشت: در زمینه حفاظت و مرمت باید پرسید چه خصوصیاتی از منطقه را می توانیم آشکار نماییم و چه میزان را می توانیم در حوزه های مختلف حفاظت کنیم؟، هراندازه بتوانیم شناخت خویش را بیشتر و پرسش های زیادی مطرح نماییم و پاسخ ها را جمع آوری نماییم می توانیم بفهمیم چه مواردی را باید حفاظت نماییم.
مرمت گران، نمایندگان اقشار مختلف جامعه در رابطه با آثار فرهنگی هستند
در ادامه دکتر «مهدی رازانی» دانشیار مرمت و عضو هیات علمی دانشکده محافظت از آثار فرهنگی دانشگاه هنر اسلامی تبریز به تاریخچه و حفاظت میراث سنگی در ایران پرداخت و در بخشی از سخنانش اظهار داشت: تعریفی که زمین شناسان از زمین دارند به شکل هلو است و هسته داخلی قرمزرنگ همان هسته گداخته زمین است و پوسته نازک هلو همانند کوه ها و صخرها و محیط زیست اطراف ما را در بر دارد.
وی افزود: ۷۱درصد کره زمین را آب و ۲۹ درصد از آنرا خشکی تشکیل می دهد، خشکی ها از عناصری همچون سلیس، کلسیم، منیزیم، آهن، آب و غیره تشکیل شده است اگر به این عناصر نگاهی بیندازیم متوجه می شویم که میزان سلیس و میزان آلمینیوم بالا است و اگر سلیس با اکسیژن مخلوط شود به همان اندازه به دریاها، اقیانوس و بیابان تبدیل می شود و اگر سلیس با آلمینیوم مخلوط شود با مقداری آب به خاک تبدیل می شود.
به گفته وی، بیشتر از پنج هزار کانی تابحال شناسایی شده که عموما نادر هستند و در میراث سنگی و هنری ما ۲۵ کانی بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است.
رازانی با اعلان اینکه مرمت همزمان با ساخت شروع شده است، به چند دوره مرمت سنگ در ایران اشاره نمود و افزود: وضعیت مرمت سنگ در دنیا بسیار پیشرفت کرده است و چندین کنگره در زمینه استقامت بخشی و در زمینه مصالح ساختمانی و دوره های بین المللی حفاظت سنگ برگزار شده است.
وی افزود: همه ادبیات همایش های مرمت به ۶ مبحث اصلی می پردازد، که شناخت خصوصیت های ساختاری آثار، توسعه حفاظتی، استفاده از سنگ های جایگزین و حفاظت پیشگیرانه، بررسی مکانیسم های تخریب و گونه های آسیب، دیجیتال سازی، محافظت از منابع و توسعه زبان مشترک، از آن جمله است.
دانشیار مرمت و عضو هیات علمی دانشکده محافظت از آثار فرهنگی دانشگاه هنر اسلامی تبریز اضافه کرد: قبول کرده ایم که مرمت گران، نمایندگان اقشار مختلف جامعه در رابطه با آثار فرهنگی هستند، این حفاظت گران برای خود زبان مشترکی را توسعه داده اند و اگر بخواهند اقدام علمی انجام دهند گام اول که تشخیص است را انتخاب می کنند و بررسی می کنند که گونه صدمه چیست و چرا و چگونه رخ داده و چه پیامدهایی دارد و اولویت های اقدام حفاظتی چیست؟
رازانی یادآور شد، بعد از تشخیص به دنبال راهکار بر می آیند و گزینه مناسب را انتخاب می کنند و به دنبال اقدامات پیشگیرانه و انجام عمل های موثر برپایه اولویت بندی همچون هزینه و زمان کار بر می آیند.
چالش های موجود در زمینه حفاظت و مرمت سنگ در ایران
وی درمورد چالش های موجود در زمینه حفاظت و مرمت سنگ در ایران عنوان نمود، ناشناخته بودن میراث سنگی ایران و اتکا به چند بنای شاخص، باور غلط به نامیرابودن سنگ که سبب شده موزه های سنگ در حیاط دیگر موزه ها برپا شود، عدم وجود مرمت گر تخصصی سنگ در کشور، عدم انگیزه در دانشجویان برای کار میدانی، عدم بهینه سازی مواد و روش های حفاظتی، عدم استقبال از مطالعات سازه ای با مصالح سنگی و صخره ای، و این که تمرکز مطالعات سنگ بر شناخت فنی استوار شده و راهکارهای درمانی برای مشکلات واقعی کمتر دیده می شود، از آن جمله است.
این صاحبنظر با تاکید براینکه با افول هنر سنگ تراشی و حجاری روبرو شده ایم، افزود: با استعلام قیمت و سپردن کارهای تخصصی به غیرمتخصص مواجه هستیم.
وی از راهکارگیری عامیانه بعنوان مشکل دیگر یاد کرد و در مورد راهکار اضافه کرد: شناخت، راهکاری برای محافظت از آثار سنگی است.
در آخر دکتر «اصغر محمدمرادی» مدیرگروه مرمت دانشگاه علم و صنعت تهران بعنوان دبیر پنل به یک جمعبندی پرداخت و اظهار داشت: هرسه این اساتید به معرفت و شناخت اشاره کردند، و همانطور که مشخص است گام بسیار مهمی در ثبت جهانی برداشته ایم و نیازمند قدم های بعدی در باب حفاظت هستیم.
وی افزود: حفاظت تنها فیزیکی نیست و باید ساز خویش را تنظیم نماییم و در رابطه با اهلیت نفش ایفا نماییم، باید به احیای اهلیت کمک نماییم که نکته کلیدی است این اختلال، نسیان به وجود می آورد و باید به خلاقیت در باب معماری تولید کشاورزی دقت کنیم.
مرادی یادآور شد، فرهنگ گستره وسیعی را به خود مختص کرده است، برای مطالعه عمیق تر و موردی برای اورامانات و کاربرد سنگ باید کوشش کرد و باید معماری سنگی در این منطقه را شناسایی نماییم.
به گزارش تور و گردشگری به نقل از خبرگزاری ایرنا، همایش هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار در ایام ۲۵ و ۲۶ تیرماه در استان کرمانشاه برگزار می گردد.
در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پرونده منظر فرهنگی اورامانات /هورامان بررسی و با تصویب اعضای کمیته، این منطقه بعنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس ایران در لیست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات در استانهای کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن در ارتباط با عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار هم جزو حریم است.
هورامان یا اورامان نام منطقه ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش هایی از شهرستان های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می شود و ۷۰۰ روستا هم در این حوزه قرار دارند.
منبع: ttma.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب