گفت وگو با یك اسطوره شناس

نگذاریم ترامپ با کوروش مقایسه شود!

نگذاریم ترامپ با کوروش مقایسه شود!

تور و گردشگری: هر سال با نزدیک شدن به هفتم آبان، بحث درباره ی جایگاه تاریخی و فرهنگی «کوروش» در فضای عمومی و شبکه های اجتماعی پررنگ تر می شود؛ موضوعی که در سالیان اخیر گاه با چالش هایی همراه بوده است. یک اسطوره شناس با تکیه بر پرهیز از برخوردهای هیجانی و عدم افراط و تفریط می گوید بزرگداشت کوروش هیچ مغایرتی با هویت اسلامی ندارد و بی توجهی به او اتفاق ناگواری است. او از دلیلهای محبوبیت کوروش نزد ایرانیان و بیگانگان می گوید.


به گزارش تور و گردشگری به نقل از ایسنا، در صورتیکه نهادهای رسمی فرهنگی از معیارهای قانونی برای نام گذاری روزها در تقویم سخن می گویند، جامعه به گونه ای خودجوش روز هفتم آبان را بعنوان «روز کوروش» بهانه ای برای بازخوانی ریشه های هویتی خود قرار داده است. این توجه گسترده، بالاتر از آن که به تاریخ باستان مربوط باشد، بازتابی از میل جامعه به تعریف باردیگر «هویت ایرانی» در وضعیت پیچیده امروز است.
گرایش جوانان به نمادهایی مانند کوروش را میتوان در قالب تغییر ذائقه فرهنگی و احتیاج به وحدت ملی و اجتماعی دانست. بگفته یک اسطوره شناس، جامعه ای که درگیر چالش های مختلفی است به دنبال نشانه هایی می گردد که بتوانند احساس همبستگی را بازسازی کنند؛ نیازی که البته بعد از جنگ دوازده روزه پررنگ تر از قبل شده است.
در این حوزه، بهمن نامورمطلق با تکیه بر پیوند سه گانه‌ی هویت ایرانیِ قبل از اسلام، هویت اسلامی و هویت مدرن، از لزوم حفظ تعادل میان این هویت ها سخن می گوید و اعتقاد دارد بی توجهی به هر یک از آنها، جامعه را به سوی افراط و تفریط می برد. او بر این باور است که بزرگداشت کوروش نه تنها مغایرتی با هویت اسلامی ندارد، بلکه می تواند عاملی برای تقویت انسجام ملی باشد.

سه هویت اصلی سازنده سرزمین ایران
بهمن نامور مطلق در گفتگو با ایسنا، درباره علت توجه ویژه نسل جوان به شخصیت کوروش با اشاره به اینکه به بخشی از هویت فرهنگی این سرزمین کمتر توجه شده است، اظهار داشت: این در شرایطی است که ایران سرزمینی با هویت چندگانه و پیوندی است.
وی در توضیح این مساله با اشاره به سه بخش هویتی شامل هویت قبل از اسلام، هویت اسلامی و هویت دوره مدرن، افزود: با وجود این که در گذشته هویت های دیگری هم در این سرزمین حضور داشتند، مانند حضور مغول ها یا اقوام ترک، اما با کمتر شدن قدرت و نفوذ این هویت ها، سه هویت اصلی که ذکر کردم در ایران با یکدیگر پیوند خوردند.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: یکی از این هویت های اصلی، ایرانِ قبل از اسلام است که به هیچ عنوان نمی توان آنرا نادیده گرفت و اگر تلاش هایی برای نادیده گرفتن آن صورت گیرد، تبعاتی به دنبال دارد که یکی از مصادیق آن بروز افراط و تفریط هایی است که جامعه را از تعادل خارج می کند. دیگری هویت اسلامی است که اهمیت خاص خویش را دارد و بخشی از هویت درونیِ جامعه شده است و حتی هموطنانِ اقلیت دینی نیز با این هویت در ارتباط هستند و رنگ و بوی این هویت در تار و پود آنها هم نفوذ کرده است؛ چنانچه نمونه ای از این مورد را در تشابه تزئینات برخی کلیساها و کنیسه ها با مساجد می بینیم. هویت مدرن نیز اینروزها بخشی از سبک زندگی افراد است، این هویت در حمل و نقل، شهرسازی، پوشاک و... مشهود است.
او با اشاره به اینکه هرگاه در طول تاریخ به یکی از این سه هویت مهم کم توجهی شده است، نسل بعد بصورت انفجاری و شدید به آنها توجه کرده، اظهار داشت: هرگاه نهادهای رسمی به یکی از این هویت ها بی توجهی کرده، نهادهای غیررسمی برای حفظ تعادل، توجه بیشتری به خرج داده اتد. ازاین رو رعایت حد تعادل دراین خصوص حائز اهمیت می باشد.

بزرگداشت کوروش هیچ مغایرتی با هویت اسلامی ندارد
نامورمطلق در رابطه با علت توجه ویژه به کوروش یا مناسبت هایی که با او مرتبط می باشد، اظهار داشت: کوروش بخش مهمی از هویت جمعی ما ایرانی ها است و او را بعنوان پدر تاریخی ایرانی ها می شناسیم و اعتقاد داریم اوست که نخستین بار امپراتوری بزرگ ایران را بنا گذاشت و حق ایرانی ها است که از او تجلیل کنند و او را بزرگ بدارند؛ ازاین رو نمی توان این حق را برایشان قائل نبود و یا محدودیتی دراین خصوص برای آنها ایجاد کرد. نکته مهم اینست که بزرگداشت کوروش هیچ مغایرتی با اصول هویتی بعد از اسلام نیز ندارد.

بی توجهی به کوروش اتفاق ناگواری است
او اضافه کرد: متاسفانه برخی در فهم این مساله گرفتار مشکل بودند و نمی توانستند نگاه ترکیبی و پیوندی میان هویت ها داشته باشند و چالش هایی بوجود آمد. در هر صورت چه قرار باشد تنها به هویت ایرانی اهمیت دهیم و چه تنها هویت اسلامی را مهم بدانیم، از تعادل خارج می شویم. نقش بزرگ و بی بدیل کوروش در تاریخ و ایجاد هویت ایرانی ما مهم و انکارنشدنی است و در واقع توجه به او، توجه به هویت خودمان و تجلیل از او، ادای دین به این فرد بزرگ است که تمام دنیا او را می شناسند.
این اسطوره شناس با اشاره به این که مقبره کورش به ثبت جهانی رسیده است، اظهار داشت: این ثبت جهانی نه فقط به خاطر سنگ و خاک و قدمت و... که به سبب شخصیت، نوع رفتار، منش و حکمرانی کوروش است. جهانیان به وجود کوروش بعنوان یک سرمایه جهانی نگاه می کنند و این اتفاق ناگواری است که در ایران به چنین شخصیتی توجه کافی نشود، روز خاصی در تقویم رسمی به نامش نباشد و....
او با اشاره به اینکه بعضی از علمای اسلامی براین باورند که کوروش همان «ذوالقرنین» است که در قرآن کریم از او یاد شده است، اظهار داشت: گمان نمی کنم در تفسیر قرآن معتبرتر از کتاب المیزان داشته باشیم و در کتاب المیزان، علامه طباطبایی و علمای دیگر از کوروش بعنوان ذوالقرنین و فردی صالح یاد کرده اند؛ ازاین رو نمی توان تفسیر به رای کرد.

محبوبیت کوروش نزد دشمنان این سرزمین
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه کوروش حتی الگویی برای دشمنان ایران بوده است، اظهار داشت: کسی نمی توانسته کوروش را نادیده بگیرد. اسکندر مقدونی حتی بعد از حمله به ایران، کسانی را که مبادرت به تاراج مقبره کوروش کرده بودند، محکوم به مرگ می کند و این مساله ارزشمندی کوروش را حتی برای دشمنان نشان داده است. ارزشمندی کوروش نزد مردم تا حدی بوده است که اسکندر برای پیدا کردن اندک مقبولیت و محبوبیتی تلاش خویش را می کند و دراین خصوص توجه خود به کوروش را نشان داده است.
او اضافه کرد: آن زمان علاوه بر بخش هند و اروپایی، بخش یونانی و رومی نیز به خاطر نوع فرمانروایی کوروش احترام خاصی برای او قائل بودند. بخش سامی نژادها، به ویژه یهودیان احترام خاصی نسبت به کوروش قائل بودند. او برای یهودیان به صورتی ناجی شمرده می شود، یهودیانی که در بند بابلی ها بودند و کوروش آنها را آزاد می کند و به سرزمین های خودشان بازمی گرداند و حتی دستور بازسازی معبد سلیمان را صادر می کند. کوروش بدون قتل عام و با احترام به مردم وارد بابل می شود و آنجا بزرگی او برای همه مشخص می شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به منشور کوروش که بعنوان اولین منشور حقوق بشر شناخته می شود، افزود: این منشور هم مبحث کوچکی نیست؛ کوروش افتخارات زیادی دارد که باید به خودمان ببالیم که از وارثین او هستیم و در سرزمینی زندگی می نماییم که او بنیان گذاری کرده است.

بیگانگان به دنبال مصادره کوروش برای خود
او تصریح کرد: به جهت مواردی که ذکر کردم، بیگانگان می خواهند کوروش را به سود خود مصادره کنند و متاسفانه برخی افراد کوته فکر در این مملکت با بی توجهی های خود به این امر مهم، بهانه مصادره را به سایر کشورها می دهند؛ مشابه اتفاقی که مدتی قبل در سرزمین های اشغالی رخ داد و یک همزادپنداری به شدت متناقض بین کوروش و ترامپ برقرار کردند در صورتیکه ما باید اعتراض نماییم. ما باید کوروش را از مقایسه با دیگران خصوصاً فردی مانند ترامپ مبرا نماییم.

ضرورت نام گذاری «روز کوروش» در تقویم رسمی
نامورمطلق با اظهار تاسف نسبت به کم توجهی به شخصیت کوروش، اظهار داشت: خوشبختانه نسل جدید درحال جبران کم کاری ها و کم توجهی هاست. تصور می کنم باید روز هفتم آبان ماه با عنوان «روز کوروش» وارد تقویم رسمی کشور شود و برگزاری جشن و یادمان برای کوروش را تسهیل نماییم.

کوروش بهانه ای برای تقویت انسجام ملی
او این مساله را عاملی برای قوام و وحدت جامعه دانست و اظهار داشت: باید یک سری نمادها و اسطوره هایی داشته باشیم که پیرامون آنها و روایت هایشان، افراد جامعه را کنار هم جمع نماییم و کوروش بعنوان یک بخش مهم از نماد و حافظه جمعی ما می تواند این کار را انجام دهد. البته دراین خصوص شخصیت های مذهبی و ائمه هم هستند که ما همزمان به همه این شخصیت ها و اسطوره ها نیاز داریم تا بتوانیم انسجام و وحدت مناسبی در جامعه به وجود بیاوریم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اینروزها مفهوم «ایران» مبحث بسیار حائز اهمیتی است، افزود: به خاطر دشمنی های زیادی که اطراف ما وجود دارد، جنگ دوازده روزه اخیر و یک سری شیطنت های تعدادی از همسایه ها و تهدیداتی که از طرف برخی کشورها همچون آمریکا اتفاق می افتد، احساس خطر بصورت خودآگاه و ناخودآگاه برای مردم پیش آمده است؛ بنابراین می کوشند مفاهیم مشترک و انسجام بخش را تقویت نمایند و مراقب باشند که کشور گرفتار تفرقه یا تجزیه نشود. در چنین شرایطی نه فقط کوروش، بلکه مفهوم ایران و آن چیزی که بتواند مردم را دور هم جمع کند مورد توجه و مهم می باشد.

برای معرفی کوروش چه کار کرده ایم؟
او حضور شخصی همچون کوروش را در تاریخ ایران نوعی مزیت دانست و اظهار داشت: می توانیم از این مزیت بعنوان دیپلماسیِ گفتگو با جهانیان استفاده نمائیم و به واسطه چنین افرادی، توانایی و صلح طلبی خویش را به کشورهای دیگر نشان دهیم. نمی دانم چرا عده ای نمی توانند و یا نمی خواهند از این فرصت استثنایی که میراث فرهنگی در اختیارمان گذاشته است استفاده نمایند. اگر سایر کشورها چنین شخصیت بزرگی را در تاریخ خود داشتند، جهان را با آن مصادره می کردند؛ چنانچه شاهدیم برای تبلیغ اسکندر، چقدر تولیدات فرهنگی و رسانه ای از فیلم و سریال گرفته تا کتاب و... انجام می دهند، اما ما از کوروش چقدر محتوا تولید کرده یا فیلم ساخته ایم؟

ملی گرایی افراطی نمی خواهیم اما نباید تاریخ را فراموش کرد
نامورمطلق اظهار داشت: این موضوعات سبب می شود مردم احساس ناراحتی کنند و اصلا به خاطر این که شاهد این کم توجهی ها هستند، خودشان دست به تجلیل و یادبود برای کوروش می زنند و به دنبال آن شاهد روند افراط و تفریط می شویم؛ درحالی که باید به هر گزاره ای به صورت معتدل نگاه کرد. ما نمی خواهیم به گذشته برگردیم یا گرفتار ملی گرایی افراطی شویم، اما با این وجود نباید بخش مهمی از تاریخ و حافظه جمعی کشور را نادیده بگیریم.
او اضافه کرد: نهادهای رسمی همچون سازمان صدا و سیما وظیفه دارند تا در رابطه با شخصیت های هویتی، برنامه های مختلفی تولید کنند و شرایط بگونه ای نباشد که شبکه های ماهواره ای از این انفعال و کم کاری سوء بهره گیرند و دست به تولید بزنند که به دنبال این اتفاق مردم تصور کنند که آنها بیشتر از خودمان به فکر حفظ هویت مان هستند. باید جشن ها و بزرگداشت شخصیت هایی همچون کوروش برگزار گردد و حتی مقامات دولتی هم در آنها حاضر شوند و نگذاریم شخصیت هایمان را بیگانگان مصادره کنند.

هراس بیهوده را کنار بگذارید
نامورمطلق تصریح کرد: باید سیاستهای غلط و هراس های بیهوده را کنار بگذاریم و بدانیم که توجه به کوروش حتی در مواردی به سود کشور است و به جوان امروزی این پیام را می دهد که ما به فکر هویت او هستیم.

ضرورت خروج از دور باطل افراط و تفریط
او اضافه کرد: باید این درک شکل بگیرد که بخشی از هویت ایرانی، پیش از اسلام و بخشی پس از اسلام شکل گرفته است و اگر این مهم به درستی فهم نشود، دائما مشکل خواهیم داشت. سالیان قبل در دوره پهلوی هم به هویت اسلامی کم توجهی شد و در نقطه مقابل هویت ایرانی مورد توجه افراطی قرار گرفت و این عدم رعایت تعادل سبب ایجاد نارضایتی شد. حالا نیز نباید روندی برعکسِ آنرا شاهد باشیم؛ خروج از دور باطل افراط و تفریط یک چاره مهم برای شرایط فعلی است. هرگاه در طول تاریخ بخش های هویتی با یکدیگر پیوند خوبی داشتند، شاهد رشد و پیشرفت کشور بودیم. باید از تاریخ درس بگیریم، درحالی که متاسفانه دولت مردان ما چندان تاریخ مند نیستند.

به طور خلاصه این اسطوره شناس ضمن اشاره به اینکه مقبره کورش به ثبت جهانی رسیده است، عنوان کرد: این ثبت جهانی نه فقط به خاطر سنگ و خاک و قدمت و... او ضمن اشاره به این که برخی از علمای اسلامی براین باورند که کوروش همان ذوالقرنین است که در قرآن کریم از او یاد شده است، عنوان کرد: گمان نمی کنم در تفسیر قرآن معتبرتر از کتاب المیزان داشته باشیم و در کتاب المیزان، علامه طباطبایی و علمای دیگر از کوروش به عنوان ذوالقرنین و فردی صالح یاد کرده اند؛ از این رو نمی توان تفسیر به رای کرد. نمی دانم چرا عده ای نمی توانند و یا نمی خواهند از این فرصت استثنایی که میراث فرهنگی در اختیارمان گذاشته است استفاده نمایند.

منبع:

1404/08/07
15:00:15
5.0 / 5
9
تگهای خبر: تاریخی , زمین , زندگی , فرهنگ
این پست تور و گردشگری را می پسندید؟
(1)
(0)
X

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان تور و گردشگری در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۵ بعلاوه ۴
پربیننده ترین ها

پربحث ترین ها

جدیدترین ها

ttma تور و گردشگری