همگام با فجر۴۲
نمایی از دستاوردهای چهل ودوساله انقلاب اسلامی در حوزه میراث فرهنگی
به گزارش تور و گردشگری نمایی از اقدامات و دستاوردها در حوزه میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی در چهل ودومین بهار انقلاب، نشان داده است ایران اسلامی با ثبت جهانی ۴۰ اثر فرهنگی تاریخی، برندسازی و احیای هنرهای سنتی و ایجاد و تقویت زیرساخت ها و تاسیسات لازم، در آستانه ارتقای صنعت توریسم در سطح جهانی است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، چهل ودو سال از روزهایی که جهان سرآغاز بنای ایران جدید را نظاره کرد، می گذرد. قانون گذاران و مدیران اجرایی جمهوری اسلامی ایران در طول این سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، باوجود همه فراز و نشیب هایی که کشور در حوزه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با آن مواجه بوده است، کوشیده اند از میراث و شکوه فرهنگی به جای مانده از تمدن کهن صیانت کرده، زیرساخت های صنعت توریسم را تقویت و ارتقا دهند و جایگاه برند هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران را در بازارهای جهانی بهبود ببخشند.
البته با همه فراز و فرودهای ساختاری در دولت های مختلف، تفکیک ها و ادغام های سازمانی، ارتقای جایگاه ساختاری میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بعنوان یک مجموعه واحد در سطح وزارتخانه در مرداد ۹۸ در دولت دوازدهم را می توان یکی از دستاوردها و رویدادهای مهم در این عرصه محسوب کرد که در برنامه ریزی و حفاظت و ثبت آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی در لیست ملی و لیست جهانی بسیار موثر است.
اگر چه شرایط اقتصادی و جنگ و تحریم های تحمیلی از همان ابتدای انقلاب اسلامی همواره برای پیشرفت شتابان و مستقل ایران چه در منطقه و چه در جهان مانع ایجاد می کرد، و در این چند سال گذشته با سیاست های فشار حداکثری از جانب دولت پیشین آمریکا و همینطور انتشار کرونا این سختی ها و تنگناها افرایش یافت، اما نمایی از اقدامات و دستاوردها در حوزه میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی در چهل ودومین بهار انقلاب، نشان داده است ایران اسلامی، با معرفی و ثبت جهانی۴۰ اثر میراث فرهنگی تاریخی، برندسازی صنایع دستی و احیای ۹۹ هنر سنتی برای ورود به بازارهای هنری و اقتصادی و ایجاد و تقویت زیرساخت ها و تاسیسات لازم، در آستانه ارتقای صنعت گردشگری در سطح جهانی است.
معرفی ۴۰ اثر میراث فرهنگی به جهان
مردم جهان پیشینه ایران را با آثار تمدنی، باستانی، تاریخی، آیینی و هم جشن های کهن می شناسند، بناهایی که حاکی از پیشتازی ایرانی ها در هنر و معماری است، آثار به جای مانده از این بناها که در گستره ایران زمین پراکنده است. علاوه بر تداوم ثبت این آثار در لیست ملی میراث فرهنگی در چهل و دو سال گذشته، روند ثبت در لیست آثار جهانی هم شروع شده و هر سال تعداد آنها در حال افزایش می باشد.
اگر چه روند ثبت آثار فرهنگی تاریخی در لیست جهانی یونسکو همواره با پیچیدگی ها و دشواری هایی به لحاظ فرآیند حقوقی و بین المللی مواجه بوده است، اما ثبت ۲۴ اثر فرهنگی تاریخی ملموس(مادی) و ۱۶ اثر فرهنگی ناملموس(غیرمادی) در لیست جهانی یونسکو بعد از انقلاب اسلامی، نشان از جایگاه درخشان فرهنگی، تاریخی و تمدنی ایران دارد و تداوم منسجم این روند نیازمند هماهنگی بیشتر میان دستگاههای اجرایی، تحقیقاتی و پژوهشی و همینطور با وزارتخانه تازه تاسیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.
ثبت ملی و جهانی آثار فرهنگی و معرفی آنها به جهان علاوه بر آنکه منجر به جذب توریست و توسعه گردشگری فرهنگی می شود که ایران عموماً در این گروه از گردشگری قرار می گیرد، شان و جایگاه فرهنگی کشور را در جوامع بین المللی ارتقا می دهد، روندی که در دولت تدبیر و امید تعداد آثار جهانی را از ۱۶ به ۲۴ اثر جهانی رساند. از این تعداد ۲ اثر به تاریخ طبیعی ایران و ۴ اثر در گروه مناظر باستانی و یک اثر بافت معماری و اجتماعی که همچنان زندگی در آن جریان دارد و یک سازه مهندسی در حوزه آبرسانی دوران باستان مربوط می شود.
همچنین ایران تابحال در کمیته جهانی میراث ناملموس یونسکو ۱۷ پرونده ثبت کرده است که ۱۰ پرونده و ۱۰ اثر قبل از دولت یازدهم ثبت جهانی شده است، که با عنایت به ثبت مجدد آیین نوروز در سال۱۳۹۵ با افزودن هفت کشور جدید متقاضی به این پرونده چند ملیتی، وزارت میراث فرهنگی توانست هفت پرونده را در فاصله سالهای ۹۲ تا ۹۹ در کمیته جهانی به ثبت برساند؛ حالا در مجموع از ایران ۱۶ اثر از حوزه میراث ناملموس در یونسکو ثبت شده و از این تعداد در دولت تدبیر و امید ۶ اثر ناملموس و معنوی از فرهنگ و آئین مردم ایران زمین، جهانی شده است.
ایران با ۲۴ اثر ملموس جهانی در رتبه نهم جهانی
تا قبل از انقلاب اسلامی هیچ کدام از آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور در لیست میراث جهانی به ثبت نرسیده بود. در سال ۱۳۵۸ سه اثر چغازنبیل، تخت جمشید و میدان امام (نقش جهان) اصفهان در لیست میراث جهانی قرار گرفت و از آن سال تا پیش از دولت یازدهم طی ۳۵ سال، ۱۶ اثر تاریخی جهانی شد و در مدت هفت سال دولت یازدهم و دوازدهم، باوجود تعویق اجلاس اخیر یونسکو در دوران شیوع ویروس کرونا، هشت اثر ثبت جهانی شده است.
اکنون با ثبت شهر سوخته، منظر فرهنگی میمند، محوطه باستانی شوش، بیابان لوت، قنات های ایرانی، شهر تاریخی یزد، منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس و جنگل های هیرکانی در فاصله سالهای ۱۳۹۴ تا ۹۸، ایران با ثبت ۲۴ اثر ملموس فرهنگی، تاریخی و طبیعی در لیست جهانی سازمان علمی، فرهنگی وآموزشی ملل متحد (یونسکو) در رتبه نهم جهان قرار دارد.
ایران با ۱۶ اثر ناملموس جهانی در رتبه هفتم جهان
در کنار آثار تاریخی جهانی، از سال ۱۳۸۸روند ثبت جهانی آثار فرهنگی تاریخی ناملموس در یونسکو آغاز شد؛ آئین باستانی و کهن نوروز و ردیف های موسیقی سنتی ایران در سال ۱۳۸۸(۲۰۰۹)، آئین پهلوانی و زورخانه ای، هنر نمایشی آئینی تعزیه، مهارت فرش بافی کاشان، مهارت فرش فرش قشقایی و گبه استان فارس و موسیقی بخشی های خراسان شمالی در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰)، دانش سنتی لنج سازی و دریانوردی در خلیج فارس و نقالی، قصه گویی اجرایی ایرانی در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱)، آئین قالی شویان مشهد اردهال در سال ۱۳۹۱ (۲۰۱۲) از مواردی است که قبل از آغاز دولت تدبیر و امید در یونسکو به ثبت رسید.
فرهنگ پخت نان لواش و آئین نوروز (با تکمیل پرونده) و ثبت برای بار دوم در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶)، هنر ساختن و نواختن کمانچه، چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت گری و موسیقی در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) و ساختن و نواختن دو تار ایرانی در سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹)، هنر نگارگری (مینیاتور) و مراسم و آیین زیارت تادئوس مقدس (قره کلیسا) در سال ۱۳۹۹(۲۰۲۰)، هفت پرونده و ۶ اثر معنوی ایرانی ها است که از آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید تابحال در لیست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده اند.
در حال حاضر ایران با ثبت شانزده اثر در حوزه میراث فرهنگی ناملموس در لیست میراث جهانی در جایگاه هفتم جهان و چهارم آسیا قرار دارد.
ثبت آثار فرهنگی در دولت تدبیر و امید تا مهرماه ۹۹
ثبت بیشتر از ۲۲۰۰ اثر غیرمنقول در لیست آثار ملّی ایران، ثبت بیشتر از ۱۷۸۰ اثر منقول در لیست آثار ملّی ایران؛ ثبت ۵۶۶ اثر طبیعی در لیست میراث طبیعی ملّی ایران و ثبت حدود ۱۲۴۰ عنصر میراث فرهنگی ناملموس در لیست آثار ملّی ایران از شاخصه های عملکردی دولت از سال ۱۳۹۲ تا مهرماه ۱۳۹۹ است.
در بخش راه اندازی موزه ها طبق گزارش ها از سال ۱۳۱۶ تا آخر دولت دهم (۱۳۹۱) یعنی طی مدت ۷۵ سال، تعداد ۴۵۴ موزه به تفکیک شامل ۲۱۴ موزه وابسته به وزارتخانه، ۱۷۵ موزه وابسته به سازمان ها و ارگان های دیگر، ۲۴ موزه مشارکتی و ۴۱ موزه خصوصی بوجود آمده است و از سال ۱۳۹۲ تا کنون ۲۶۶ موزه راه اندازی شده که ۴۱ موزه وابسته، ۱۲۳ موزه خصوصی، ۹۱ موزه غیروابسته، ۱۱ موزه مشارکتی است و هم اکنون ۷۲۰ موزه در سطح کشور فعال است.
همچنین تا پیش از دولت تدبیر و امید تعداد موزه های خصوصی فعال ۴۲ موزه بوده که ظرف ۶ سال گذشته به تعداد ۱۶۳ موزه افزایش یافته که نمایانگر رشد ۲۰۰ درصدی است.
افتتاح ۲۷۸ موزه در دولت تدبیر و امید
حسن روحانی رئیس جمهوری هفته گذشته درآئین افتتاح برخی طرح های گردشگری و میراثی در استان بوشهر اظهار داشت: در بخش میراث فرهنگی در این دولت، بیشتر از ۲۰۰ موزه افتتاح شده که تحول بسیار بزرگی است چون که وقتی موزه ها افتتاح می شود، تلاش می نماییم اشیای باستانی از لحاظ حقوقی از خارج برگردد و همه اینها شرایط را کاملا مناسب کرده است.
محمدرضا کارگر مدیرکل موزه ها و اموال منقول تاریخی کشور می گوید: الان ۷۳۳ موزه در کشور فعال است و با توجه رویکرد دولت و علاقه مردم و درخواست مسیولان شهری این ظرفیت وجود دارد که تعداد هزار موزه برسیم.
از سال ۱۳۱۶ تا ۱۳۹۲، یعنی ۷۶ سال، ۴۵۵ موزه در کشور به راه افتاده است که از سال ۹۲ (حدود هفت سال ) ۲۷۸ موزه تاسیس شده که رشد ۶۰ درصدی داشته است.
همینطور تا پیش از دولت یازدهم، ۴۲ موزه خصوصی در کشور وجود داشت که این میزان به ۱۶۸ موزه، افزایش یافته است.
به قول کارگر در دولت تدبیر و امید ۲ هزارو ۷۲۲ قطعه آثار تاریخی به کشور بازگردانده شده که به اندازه تمام سالهای گذشته است.
سهم ۱۱.۸ میلیارد دلاری گردشگری در تولید ناخالص داخلی (GDP)
صنعت گردشگری ایران هم در طول این سال ها کوشیده است جایگاه خویش را در صنایع کارآفرین، اشتغال زا، مولد باز کند و بعنوان یک صنعت خدماتی ارزش و اثر خویش را در تولید ناخالص ملی نشان دهد. افتتاح طرح های زیرساختی و زیربنایی مختص این حوزه نشان داده است گردشگری می تواند به جایگاه پرارزش در اقتصاد کشور برسد.
در دولت دوازدهم تابحال ۲۲ هزار میلیارد تومان طرح در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به بهره برداری رسیده است و با آغاز به کار طرح هایی که در دهه فجر ۱۳۹۹ به بهره برداری می رسد ارزش پروژه های افتتاحی در این بخش به ۲۳هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت که یک رکورد در بخش صنعت گردشگری می باشد. این در شرایطی است که در سال ۹۸ و تا پیش از کرونا رکورد گردشگری خارجی در کشور شکسته شد و به عدد ۸میلیون و ۸۶۰هزار گردشگرخارجی رسید و سال ۲۰۱۹ که اوج گردشگری کشور بود، سهم وزارت میراث فرهنگی از تولید ناخالص داخلی کشور به ۱۱.۸ میلیارد دلار به صورت مستقیم رسید.
افتتاح ۴۵۰ طرح و ایجاد ۶۶۰۰ شغل در فجر ۹۹
در ایام دهه فجر ۹۹ هم روند افتتاح طرح های حوزه گردشگری شتاب گرفت و با حدود ۴۵۰ طرح و حجم سرمایه گذاری ۴۸ هزار و ۵۱۰ میلیارد ریال زمینه ایجاد ۶۶۲۲ نفر شغل مستقیم فراهم گشته است که در حوزه اشتغال روستایی، بیشتر از ۱۶هزار طرح گردشگری و صنایع دستی با تسهیلاتی بالغ بر ۱۰هزار میلیارد ریال در حال اجرا می باشد که این طرح ها برای نزدیک به ۲۹هزار نفر شغل مستقیم بوجود آورده است.
همچنین ۲هزار میلیارد ریال از محل منابع صندوق توسعه ملی برای اجرای ۱۴۶ طرح، هزار و ۳۱۵میلیارد ریال از محل منابع اشتغال فراگیر برای اجرای ۴۲۶طرح، ۲هزار و ۷۴۲میلیارد ریال از محل منابع رونق تولید برای اجرای ۱۱۴ طرح و بیشتر از ۵۰۰میلیارد ریال یارانه سود تسهیلات بانکی ازجمله مواردی است که در جهت پشتیبانی از سرمایه گذاران صنعت توریسم در دولت دوازدهم پرداخت شده است.
به گفته محمد خیاطیان معاون توسعه مدیریت وزارت میراث فرهنگی «در راستای پشتیبانی از سرمایه گذاران بخش گردشگری در سال ۹۹، ۴ هزار میلیارد ریال تسهیلات از منابع صندوق توسعه ملی تأمین اعتبار شده است. همینطور تا کنون ۱۷۳ طرح برای دریافت تسهیلات به بانکهای عامل معرفی شده اند و در جهت پشتیبانی از تولید و ایجاد اشتغال برپایه ظرفیت ها و تبصره های قانون بودجه سال ۹۷، مساعدت های لازم انجام شده و دراین راستا مبلغ ۱۳۴میلیارد ریال بعنوان کمک های فنی و اعتباری بلاعوض برای پشتیبانی از بخش های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که ماهیت تسهیلات پذیری نداشته و سیستم بانکی حاضر به پرداخت تسهیلات به این طرح نبوده اند برای ایجاد یا تثبیت اشتغال مساعدت شده و با این اقدام برای بیشتر از ۲۸۰۰ نفر شغل بوجود آمده است.»
البته هم اکنون در سطح کشور ۲ هزار و ۵۲۷ طرح انواع تأسیسات گردشگری توسط بخش خصوصی در حال اجراست که ۲۱۲ طرح پیشرفت فیزیکی بالای ۹۰ درصد دارند که برپایه برنامه ریزی های انجام شده پیشبینی می شود تا آخر دولت تدبیر و امید به بهره برداری برسند.
لغو و تسهیل روادید چین و عمان، لغو روادید سفر گروهی با روسیه، تدوین برنامه اقدام سالانه برای فعالیت، بازاریابی و تبلیغات در ۱۱ کشور (چین، عراق، آذربایجان، ترکیه، عمان، روسیه، افغانستان، پاکستان، آلمان، ایتالیا و هندوستان) پس از ۲۰ سال، افزایش بیشتر از ۱۰۰هزار تخت به ظرفیت اماکن اقامتی و صدور مجوز و بهره برداری از بیشتر از ۲هزار بومگردی را می توان از دستاوردهای دولت تدبیر وامید در بخش گردشگری عنوان نمود.
برگزاری رویداد تبریز ۲۰۱۸ بعنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی، همدان ۲۰۱۸ بعنوان پایتخت گردشگری آسیا، انتخاب ساری در سال ۲۰۲۲ بعنوان پایتخت گردشگری اکو و همینطور آغاز عملیات اجرایی حساب اقماری گردشگری(TSA) به منظور سنجش اثرات اقتصادی گردشگری در کشور برای اولین بار در کشور در سال ۹۸ را می توان از مهم ترین رویدادها و اقدامات دولت دوازدهم در بخش گردشگری نام برد.
رشد ۷۴ درصدی صادرات صنایع دستی در دولت تدبیر و امید
هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران از دیرباز مورد توجه مردم جهان بوده است و الان (از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸) ایران با ثبت ۱۴ شهر و روستای صنایع دستی در شورای جهانی صنایع دستی جایگاه نخست را در جهان از آن خود کرده است. این درحالی است که با ارزیابی و احراز شاخصهای ملی در سال ۱۳۹۹، تعداد ۲۹ شهر و روستای صنایع دستی اضافه شده که با احتساب ۲۳ شهر و روستای قبلی حالا این لیست به ۵۲ شهر و روستای ملی صنایع دستی رسیده است.
صادرات رسمی صنایع دستی (بدون احتساب صادرات چمدانی و زیور آلات سنتی) در دولت یازدهم و دوزادهم تا مهر ماه ۱۳۹۹ به ۱.۶۸ میلیارد دلار بوده است؛ این درحالی است که صادرات غیررسمی صنایع دستی در سال ۹۶ به ارزش تقریبی بیشتر از ۴۹ میلیون دلار از ۲۲ استان کشور، و در سال ۹۷ به ارزش تقریبی بیشتر از ۹۲ میلیون دلار از ۱۸ استان و در سال ۱۳۹۸ به ارزش تقریبی ۲۹۲میلیون دلار از ۳۱ استان کشور رسید که در مجموع صادرات رسمی و غیر رسمی در دولت تدبیر و امید بیشتر از ۲میلیارد دلار بوده است.
گزارش ها نشان داده است صادارت رسمی صنایع دستی در سالهای ۸۲ تا ۹۱ قبل از دولت یازدهم، ۵۶۵ میلیون دلار بوده است که در دولت تدبیر و امید رشد ۷۴ درصدی را تجربه کرده است.
پایه گذاری جشنواره صنایع دستی فجر بعنوان جوان ترین رویداد هنری فجر در دولت تدبیر و امید و برگزاری پنج دوره جشنواره صنایع دستی فجر از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ از اقدامات حوزه صنایع دستی کشور است، برگزاری بیشتر از ۶هزار بازارچه موقت عرضه و فروش محصولات صنایع دستی، ایجاد و راه اندازی حدود ۷۰ بازارچه دائمی صنایع دستی، پشتیبانی از ایجاد و توسعه ۸۵ سایت فروش مجازی صنایع دستی و برگزاری اولین نمایشگاه ملی مجازی صنایع دستی در سال ۹۹ از دیگر اقدامات حوزه معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور است.
احیاء و باززنده سازی ۹۹ رشته صنایع دستی از ۲۴ استان، توسعه فعالیتهای صنایع دستی در حدود ۲۹۰۰ روستا در سالهای ۹۷ تا ۹۸، برگزاری ۴ دوره برنامه مُهر اصالت (نشان) ملی و اعطای بیشتر از ۲۵۹۰ گواهینامه به هنرمندان صنایع دستی و شرکت در ۳دوره برنامه‌ی مُهر اصالت بین المللی و دریافت ۵۸ گواهینامه بین المللی برای هنرمندان و دریافت ۹نشان جغرافیایی بین المللی برای ۹ رشته صنایع دستی بومی در دولت تدبیر و امید برنامه ریزی و اجرایی شده است.
همچنین ۱۵۰ هزار نفر از هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی مشمول پوشش بیمه ای دستور رئیس جمهوری از محل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر شدند.
دستاوردهای حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را با در نظر گرفتن چالش ها و کاستی های اقتصادی، اجتماعی و بین المللی را برای ارزیابی کمی و کیفی می توان در بوته نقد گذاشت، اما با عنایت به تازه تاسیس بودن وزارتخانه متولی و وجود ظرفیت های نهان و عیان از جاذبه های فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور و همه اقدامات زیرساختی که در این ۴۲ سال انجام شده، با رویکرد علمی و تخصصی مدیریتی و البته همکاری و هم افزایی همه دستگاههای اجرایی، می توان رشد اقتصادی ایران و جدایی از وابستگی به نفت را در آینده ای نزدیک، تضمین نمود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب