بازار رسولی زاهدان از شیر مرغ تا فلفل و مرچك
تور و گردشگری: ایرنا- بازار رسولی یا چهارراه رسولی زاهدان یکی از مکان های دیدنی و جذاب سیستان و بلوچستان با انواع کالاهای مجاز و بدون مجوز یا به قولی از شیر مرغ تا جون آدمیزاد، از فلفل و مرچک تا دیگر ادویه های محلی، پاکستانی و هندی، البسه و کفش نو و دست دوم یافت می شود، هیچکس از اینجا دست خالی بر نمی گردد.
به گزارش تور و گردشگری به نقل از ایرنا، امروزه گردشگری انواع مختلفی از موضوعات را در برگرفته و گردشگری سیر و سیاحت و بازار و خرید از این دست موضوعات است که بعنوان هدف اولیه و مکمل، در حقیقت بسته به توان میزبان در جذب گردشگران گوناگون است.
در ایران موضوع خرید و بازارها از جذابیت های گردشگری شاخص کشور محسوب می شوند که توانسته اند تعداد کثیری از توریستهای داخلی و خارجی را از نقاط مختلف دنیا جلب نماید.
هرچند بحث تحریم، رکود کسب وکار و مشکلات گوناگون معضلاتی را بر سر راه فعالان این حوزه نهاده اما با اندیشیدن تمهیداتی از این مساله می توان در راه توسعه گردشگری کشور بهره برداری نمود.
استان سیستان و بلوچستان نیز از بازارهای مختلف مانند مجتمع های تجاری منطقه آزاد، بازارچه های مرزی، بازارهای سنتی و محلی، پاساژها و بازارهای مدرن و همین طور نوع خاصی از بازار که خود جاذبه دست اول گردشگری نیز بشمار می رود، برخوردارست اما بازار رسولی یا چهارراه رسولی زاهدان ترکیبی از بازارهای مختلف است که تا حالا به ویژه در روزهای خاص مانند تعطیلات نوروز و تابستان از اهمیت به سزایی برخوردار و خیلی از هموطنان را جذب می کند اما متاسفانه آنگونه که باید، نتوانسته در راه توسعه گردشگری زاهدان و استان موفق باشد.
بازار رسولی زاهدان در شرایطی تبدیل به یک برند گردشگری برای شهر زاهدان و استان سیستان و بلوچستان شده که بازارها و کوچه های دارای حجره و مغازه قارچ گونه بدون هیچ حساب و کتابی در جای جای این بازار هر روز سبز می شوند و گردشگران و مسافران ورودی و خروجی و میهمانان مختلف از آن بازدید و خرید می کنند.
در این بازار انواع کالاهای خارجی و ایرانی مجاز و بدون مجوز یافت می شود، کافیست برای خرید کالایی اراده کنید فروشندگان ثابت و دوره گرد شما را به خود می خوانند.
پیشینه تاریخی بازار و مراکز تجاری
بازار به مدلول محل خرید و فروش و عرضه کالاست که این واژه بسیار قدمت دارد و در بعضی از زبان های کهن ایرانی وجود داشته است.
بازار در فارسی میانه بصورت وازار و با ترکیب هایی مانند وازارگ (بازاری) و وازرگانان (بازرگانان) بکار می رفته و با اهمیت ترین محور ارتباطی و فضای شهری در شهرهای ایرانی در گذشته بوده است.
بازارهای اصلی و دائمی در هر شهر بطور معمول در امتداد با اهمیت ترین راه و محور شهری که از یک دروازه شروع می شد و تا مرکز شهر ادامه داشت شکل می گرفت و به عبارت دیگر در وهله نخست یک راه اصلی و پرتردد وجود داشت که فضاهای تجاری و گاه تولیدی در دو سوی آن تشکیل می شدند و به تدریج بازار پدید می آمد.
شکل گیری تدریجی بازار به این دلیل بود که بیشتر شهرهای ایرانی از توسعه یک روستا پدید می آمدند و تنها تعداد انگشت شماری از شهرها بصورت طراحی شده ساخته می شدند و بر طبق اسناد موجود، می توان حدس زد که پیشینه تاریخی بازارها حداقل به چند هزار سال قبل از میلاد می رسد.
در استان سیستان و بلوچستان نیز از هزاره های دور تاریخ می توانیم نمونه های اولیه بازار را در محوطه باستانی جهانی شهرسوخته پیدا نماییم و در شهر تاریخی زرنج خاندان صفاریان بازارهای مختلفی را ساختند و به مرور بازارهای سرپوش قدیمی در شهرهای خاش، زابل، زاهدان و غیره بوجود آمد.
بازارهای مدرن تر از قبیل پاساژها و تریاها در بیشتر شهرهای استان محل تردد مردمان بسیاری شد که علاوه بر کارکردهای تجاری به فضایی جهت گذراندن اوقات فراغت و تفریح نیز تبدیل گشته اند.
امروزه در دنیا صنایع دستی و سوغاتی های هر جامعه در معرفی فرهنگ و تمدن و مباحث اقتصادی جایگاه خودرا پیدا کرده و گردشگران دوست دارند بجای خرید اجناس لوکس و مدرن از این دست هدایا برای خود و دوستانشان تهیه کنند.
در سیستان و بلوچستان خصوصاً شهر زاهدان بعنوان مرکز استان، فروشگاه ها و بازارچه های مناسبی برای عرضه این کالاها وجود ندارد، هرچند اقداماتی نیز در این خصوص صورت گرفته اما متناسب با نیازها نبوده است.
عموما باید این فروشگاه ها در مکان های عمومی که مورد توجه مردم جامعه محلی و مسافران قرار دارد ایجاد شود و چهارراه رسولی زاهدان از این دست مکان ها است.
زاهدان بعنوان مرکز استان سیستان و بلوچستان شهری با مردم خونگرم و میهمان نواز است که با جاذبه های فرهنگی مانند لباس محلی و موسیقی سنتی هرسال گردشگران زیادی را به خود جذب می کند و بازارهای این شهر به ویژه بازار رسولی که طرفداران نسبتا زیادی هم دارد، مکان مناسبی برای آشنایی نزدیک با مردم بومی و همین طور آشنایی با صنایع دستی و خرید آنها است.
علاوه بر آن به سبب این که زاهدان یک شهر مرزی است، کالاهای خارجی باکیفیت و قیمت مناسب در بازارهای آن یافت می شود.
بازار رسولی از قبل از انقلاب باتوجه به تجمع فروشندگان در آن محل شهرت پیدا کرد و با اهمیت ترین خاصیت شهر زاهدان باتوجه به موقعیت مرزی خاصیت "تجاری بودن" آنست و مردم بیشتر بوسیله تجارت زندگی خودرا در این منطقه می گذرانند و همین موضوع سبب شکل گیری بازارهایی مانند بازار رسولی و یا بازار مشترک در این شهر شده که حالا اجناس آن مورد توجه گردشگران مختلفی قرار دارد.
از جذابترین و با اهمیت ترین محصولات این بازار می توان به انواع تولیدات استان همچون میوه های استوایی داخلی و خارجی اشاره نمود که سوغات غالب مسافران و گردشگران را نیز می سازند.
معرفی بازار رسولی زاهدان
حـاج رضـا رسـولی ثانـی آبـادی، متولـد سـال ۱۳۰۴ خورشـیدی در شهرسـتان یــزد، در ۱۷ تا ۲۰ ســالگی بــه قصــد سفر بـه هندوسـتان و کار در هتـل و فروشـگاه های آنجا بـه زاهـدان آمـد امـا ایـن سـفر بـه علـت مشـکلات وی میسـر نگشـت و مجبـور شـد از کشـتی انگلیسـی پیـاده شـود و بـا پـای پیـاده مـدت ۱۱ روز مسـیر چابهـار - زاهـدان را بـه همـراه چنـد نفـر دیگـر طـی کنـد و در نهایـت در آبـادی کوچـک به نام دزدآب کــه آن روزهــا بیشــتر محــل رفــت و آمــد انگلیســی هــا و کســب و کار و تجــارت ســیک هــا بــود، بــا ســاخت چنــد بــاب مغــازه در بیابانـی کـه امـروزه بـه نـام بـازار رسـولی معـروف اسـت، سـنگ بنـای یکــی از مهمتریــن مراکــز اقتصــادی این شــهر را بنا نهاد.
وی در ابتــدا بــا شــغل بنایــی بــه ســاخت مســاجد، منــازل و مغــازه هــای مختلــف درشــهر نوپــا و تــازه ســاز دزداب که بعدها به زاهــدان معروف شد، پرداخــت و بــازاررســولی بــا ســاخت چنــد مغــازه در اطــراف کوچــه فرخی (کوچــه هتــل بهــار و مســجد فاروقیــه) در حــدود ۵۰ ســال پیــش بــه دســت رضــا رســولی ایجادشد و از آنجــا کــه مغــازه هــا رونقــی نداشــت، خیلــی زود تبدیــل بــه نانوایــی و آســیاب و لحــاف دوزی شـدند.
حاج رضا رسولی همین طور بنای حســینیه سیســتانی هــا و برخی مکانهای دیگــر شــهر را بنا نهاده بود.
بـازاررسـولی از همـان سـال های اول پـس از تولـد یکـی از مهمتریـن مراکــز فــروش لــوازم صوتــی و تصویــری، قالــی هــای نفیــس و کالاهــای دســت دوم خارجــی در اســتان بــوده و امــروزه نیــز بــا عنــوان مرکــز فــروش کالاهــای خارجــی در کشــور و منطقــه شـناخته مـی شـود.
آنگونه کـه حاج رضا رسـولی گفته در ابتـدا بیشـترین کالاهایـی کـه در ایـن بـازار عرضـه مـی شـده، محصـول کشــور آلمــان و آمریکا و فرش های هلندی بــوده و امــروز گذشــته از کالاهــای هنــدی، پاکسـتانی و چینـی کـه بـه وفـور در بـازار دیـده مـی شـود، کولـه پشــتی، کفــش هــای مختلــف کــوه نوردی، لــوازم زندگــی در طبیعــت، لــوازم خانگــی و غیره کــه اغلــب دســت دوم و محصــول کشــورهای مختلــف دنیــا هستند، از طریــق پاکســتان و دریای عمان بــه ایــن بــازار وارد مــی شــوند.
یکی از دلیلهای اصلی مردم از سفر به زاهدان گشت و گذار در بازارهای این شهر به ویژه بازار رسولی است که با اهمیت ترین بازار شهر شمرده می شود و این بازار یکی از شناخته شده ترین و پرهیاهوترین بازارهای زاهدان است.
موقعیت مکانی بازار
بازار رسولی یا چهارراه رسولی، حدودا در شرق شهر زاهدان در خیابان مولوی حسین بر از تقاطع خیابان باقری تا خیابان شهید چمران را شامل می شود که در ابتدا خــواروبــارفروشــی بــود و بــه تدریــج جایــش را بــه مراکــز خدماتــی مانند نانوایــی، آســیاب و لحــاف دوزی داد.
بازار رسولی را می توان به سه قسمت تقسیم کرد که بخش اول مغازه های خیابان اصلی از شروع خیابان باقری شروع شده و در ۲ سمت خیابان مغازه های فروش لوازم خانگی، فروشگاه های اسباب بازی، فرش فروشی، لوازم آرایشی و بهداشتی، گوشی تلفن همراه، پارچه و لباس، لوازم صوتی و تصویری، برنج و چای فروشی، بانکهای نیمه دولتی و دولتی، پاساژهای جدید و بازارچه های قدیمی و غیره را تا تقاطع خیابان چمران شامل می شود.
بخش دوم شامل خیابان جامی ( شهناز قدیم) و کوچه های فرعی مملو از مغازه های بوتیک و انواع لوازم دست دوم، بازارچه های لوازم خانگی، پتو، فرش فروشی و پاساژهای جدیدی است که انواع مغازه های گوشی، لوازم خانگی و لباس تا اسباب بازی و لوازم آرایشی، بهداشتی، خرازی، ادویه فروشی هندی و پاکستانی، بازارهای لته و تاناکورا، کفش، انواع پارچه و ظروف، دکه های لوازم صوتی و تصویری، لوح فشرده، عینک، اسکیت، کفش، چای، قهوه و شکلات و ترشیجات و انواع کالاهای دیگر و همین طور زمینهای خالی که به عنوان پارکینگ موقت تغییر کاربری داده اند است.
بخش سوم کوچه ها و پس کوچه های اطراف که تعدادی مغازه، بازارهای تودرتو، خانه های قدیمی تغییر کاربری داده شده، دکه های موقت، شامل ارزان فروشی ها، لوازم پلاستیکی، خواروبار، اسباب بازی، لوازم کار، لباس و لوازم ورزشی، ظروف، خوراکی ها، لوازم دست دوم و تاناکورا، لته فروشی ها و دستفروش ها که حدودا نمونه ای از کالاهای دست دوم و لوکس مغازه ها را با قیمتی کمتر در پیاده روها و کوچه های اطراف به فروش می رسانند.
و بخشی نیز فروشنده های غیرمحسوس و محسوس اجناس قاچاق و گاهی ممنوعه را شامل می شود که این افراد خود مشتری هایشان را انتخاب می کنند بطوریکه گاهی مسافران، رهگذران و عابران پیاده هنگام عبور و مرور در بازارها افرادی در کنارشان به آرامی نام اجناس خودرا زمزمه می کنند.
در کوچه و پس کوچه های اطراف مغازه های اصلی، مغازه های زیاد دیگری وجود دارد که در آنها کالاهای مختلف با قیمت مناسب تری نسبت به مغازه های اصلی عرضه می شود و در انتهای این بازار فروشگاه های تاناکورا واقع شده که اجناس دست دوم باکیفیت را که تفاوت زیادی با اجناس نو ندارند، عرضه می کنند.
در بازار مسجد و خدمات بهداشتی، کیوسک انتظامی، اغذیه فروشی، انبارها و دفاتر تجاری، نانوایی، خیاطی و غیره نیز وجود دارد.
انواع اجناس بازار
در این بازار تنوع گسترده ای از کالا همچون پوشاک زنانه و مردانه، انواع کفش، انواع مختلف چای (یکی از سوغات اصلی زاهدان)، پارچه هایی با طرح های مختلف و پارچه های سوزن دوزی شده که برای تهیه لباس محلی زنان استفاده می شود، خوراکی های مختلفی مانند ادویه و ترشی های تند و تیز محلی و همین طور ادویه های هندی و پاکستانی، میوه های گرمسیری مانند انبه و زیتون، کالاهای الکترونیکی، لوازم آرایشی و بهداشتی، لوازم خانگی و غیره یافت می شود.
از آنجایی که به سبب موقعیت مرزی این استان زمینه لازم برای ورود چای از کشورهای هند و سریلانکا بوسیله کشور پاکستان را دارد انواع چای در بازارهای رسولی زاهدان یافت می شود.
چهارراه رسولی محلی برای فروش اجناس خارجی مانند پارچه، کفش های مارک دار، لباس های تاناکورا، گوشیهای چینی و کره ای، چای، قهوه، پاسور، شوکر، اسباب بازی، لوازم آرایشی و صدها کالای دیگر است که در عرض چند دقیقه درکوچه پس کوچه های بازار بزرگ تجاری زاهدان "چهارراه رسولی" می توان تهیه کرد.
بازاری که هرچه در آن قدم بگذاری ویترین هایش تمامی ندارد و باب ذائقه و سلیقه همه، آن هم از نوع خارجی که بیشتر نو و دست دوم هستند را در نظر گرفته بگونه ای که تنوع اجناس و قیمت آن هر سلیقه ای را ترغیب به خرید می کند.
پارچه های رنگارنگ با انواع سنگ دوزی، آیینه دوزی و سوزن دوزی از دیگر جاذبه های بازار رسولی زاهدان است که پیش چشم مسافران چشم نوازی می کند و طرح ها و نقش هایی که شاید در هیچ جای ایران یافت نشود.
به گفته یکی از فروشندگان پارچه در بازار رسولی، بیشتر پارچه های موجود در این بازار ابتدا بوسیله منطقه آزاد چابهار وارد ایران می شود و پس از آن توسط زنان بلوچ در شهرهایی مانند قصرقند و نیکشهر به انواع سنگ ها و منجوق ها تزیین شده و سپس برای فروش به بازار رسولی می آید.
فروش انواع چای یکی دیگر از بخش های این بازار است که هرساله مشتری های فراوانی را به خود جذب می کند و چای سفید، سبز، قرمز و سیاه از انواع چای است که در بازار رسولی زاهدان بصورت فله ای به فروش می رسد و برای هر یک از انواع خواص مختلفی وجود دارد و همین موضوع سبب شده تا چای به یکی از معروفترین سوغات زاهدان تبدیل گردد.
علاوه بر آن فروش انواع میوه های گرمسیری خاص این منطقه مانند انبه، چیکو، زیتون، گواوا در کنار انواع ترشی و ادویه جات تند و تیز پاکستانی و هندی جذابیت خاصی به مغازه های این بازار بخشیده است که سوغاتی منحصربفرد و به یادماندنی را در اختیار گردشگران و مسافران قرار می دهد.
به گفته عده ای از فروشندگان لباس های تاناکورا، اغلب این اجناس دست دوم از برخی کشورهای ثروتمند اروپایی و آسیایی وارد دبی و با وساطت تجار پاکستانی به سمت کراچی هدایت می شود و سپس فروشندگان و فعالان کاربلد این اجناس را از برخی معبرهای مرزی استان وارد زاهدان می کنند و این درحالیست که این لباس ها از لحاظ بهداشتی به شدت سلامت جامعه را تهدید می کنند و بگفته همین فروشندگان بارها بهداشت برای جمع کردن کسب و کارشان وارد عمل شده است اما این فروشندگان در مطالبه گری های خود با تعدادی از نهادهای دولتی بیکاری و نبود تنوع فرصت های شغلی در زاهدان را مطرح کرده اند تا اجازه فعالیت مجدد اقتصادی داده شود و در مجموع آن چیزی که واضح است این که باتوجه به هم مرز بودن زاهدان با کشورهای خارجی، همیشه تجارت پایه و اساس اقتصاد آنرا شکل داده و از همین رو با توسعه کارهای تجاری و تجاری می توان از بازار "چهاراه رسولی" برای رونق اقتصادی استفاده بهینه کرد در حالی که باید به نکات بسیاری توجه داشت.
اجناسی که جای آن در بازار رسول خالی است
عمده محصولات بازار رسولی کالاهای خارجی است و حدودا تولیدات داخلی کمتر دیده می شود همچون سوغات و صنایع دستی حاصل دست زنان و مردان هنرمند سیستانی و بلوچستانی سوغاتی های معروف همچون نان خرمایی زابلی یا همان کلوچه زابلی و همین طور کشک و آچار یا ادویه محلی و یا خرمای بلوچستان و غیره است که از محبوبیت خاصی در میان مردم برخوردارست.
فرش و قالیچه سیستان، حصیربافی، سوزن دوزی و خامه دوزی، جواهرسازی، شال بافی و سفال جهانی کلپورگان همچون مشهورترین صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان با قدمتی چندهزارساله بشمار می روند که متاسفانه اثری از این هنر نیز در بازار "چهار راه رسولی" زاهدان مشاهده نمی گردد.
لباس محلی، هنرها و صنایع دستی هر منطقه ای تداعی کننده اندیشه، ذوق و میراث گذشتگان آنست بگونه ای که اصالت فرهنگی هر مرزو بومی را به یدک می کشد اما متاسفانه امروز نقش این آثار در این بازار کمرنگ شده و بگفته خیلی از کارشناسان، لباس محلی و موسیقی سیستان و بلوچستان نشانی بارز از فرهنگ و تمدن کهن مردمان این دیار است که ادوات مختلفی همانند "نی"، "دونلی"، "قیچک"، "رباب"، "بنجو"، "تنبورگ"، "ساز و دهل"، "طبلک"، "تشت کوزه"، "چنگ" و "سیمرغ" دارد اما متاسفانه این هنر و ادوات آن نه فقط در این بازار مورد غفلت قرارگرفته بلکه بصورت مطلوبی حتی شناسایی نیز نشده است.
گذشته از ظرفیت ها و توانمندی های بیکران این سرزمین هزاران گنج، تولیدات بخش کشاورزی آن نیز بی مثال است و انگور یاقوتی، انواع خربزه و هندوانه، محصولات پالیزی و جالیزی، خرما و پالسا، گواوا، چیکو، سیتاپُل، پاپایا، جَم، تمبر هندی، بیرام، جمبولان، کنار، انبه، موز و بسیار اسامی دیگر همچون میوه های تولیدی سیستان و بلوچستان به ویژه جنوب این استان است که در ظاهر و طعم بینظیر می باشند اما جای آنها بطور مناسب خالی است.
پژوهشگر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: مشکلاتی در بازار رسولی زاهدان وجود دارد که همچون آنها می توان به موقعیت مکانی این بازار و کمبودهای زیرساختی مانند پارکینگ، خدمات بهداشتی، پیاده رو و ماشین روها، معابراصلی و فرعی، معماری بنا و منظر و طراحی داخلی مغازه ها، ترتیب و اصول ساخت بازارهای سنتی و مدرن، تابلوها، اطلاعات و راهنمای گردشگر، نقشه مسیرها، معرفی بازارها، بازارچه ها و پاساژها، امنیت و انتظامات، مسجد و وضوخانه، امور فرهنگی و اجتماعی، فروشگاه سوغات و بازار صنایع دستی، تولید ملی و اجناس خارجی اشاره نمود.
محمد علی ابراهیمی بیان کرد: معضل البسه و لوازم دست دوم و چندم و مسائل بهداشتی، آموزش فروش و روش برخورد با توریست داخلی و خارجی، اصول مارکتینگ، شیوه های تبلیغات و بازاریابی، مبلمان شهری و فضای سبز، سرمایش و گرمایش و سیستم تهویه مناسب، سایه بان، خدمات بانکی و کارت خوان ها، دستفروش ها و سد معبر، فروش اجناس قاچاق، امور سرگرمی و رفاه، ارائه خدمات حمل و نقل، خدمات خورد و خوراک، آسایش و موقعیت دسترسی ها، نزدیکی به اماکن عمومی و خدماتی از دیگر مشکلات این بازار معروف زاهدان است.
اهمیت بازار رسولی
بازارهای ایرانی به سبب موقعیت تاثیرگذارشان بعنوان ستون فقرات شهرها همیشه نقشی همه جانبه در روابط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی داشته و دارند بگونه ای که توسعه گردشگری در بازار کم رونقی مانند چهارراه رسولی زاهدان فرصتی طلایی برای تحولات عمیق در سطح ملی و فرا ملی برای مردم این شهر به وجود آورده و خواهد کرد، این در حالیست که این بازار به سبب تکثر قومیت ها، مذاهب و فرهنگ های خود افرادی را که به آن مراجعه می کنند در معرض ارتباطات و تاثیرگذاری هایی در زمینه های مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی قرار می دهد تا جاییکه می توان با برجسته سازی عناصر فرهنگی این خطه تصویری مثبت در ذهن توریست ایجاد کرد و بر پرستیژ این بازار گردشگری در سطح ملی و بین المللی افزود.
از سوی دیگر طبیعتا این امر به توسعه همه جانبه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه کم برخوردار کشور کمک خواهدنمود بگونه ای که همراه با افزایش احترام و نشان دادن چهره توانمند و مهربان و میهمان نواز مردم سیستان و بلوچستان جهانگردان، سرمایه گذاران و تجار زیادی برای افزایش ارتباطات فرهنگی و اقتصادی به این منطقه تمایل پیدا می کنند.
همچنین با گسترش هنرها و صنایع دستی سیستان و بلوچستان در بازار "چهارراه رسولی" می توان بعد فرهنگی این بازار را تقویت کرد و علاوه بر آن برای بخش های کم برخوردار نیز منبع درآمدی خواهد بود.
از اینرو بازار رسولی باتوجه به توان های مختلف اقتصادی و محیطی در صورت تدوین و برنامه ریزی راهبردی، مدیریت مشارکتی و تامین کمی و کیفی زیرساخت های ارتباطی، خدماتی و اطلاعاتی منطبق بر معیارها و استانداردها می تواند نقش به سزایی در جذب توریستهای داخلی و خارجی و تحولات عمیق و مثبت ساختاری کلان شهر زاهدان و سایر سطوح فرودستی و فرادستی داشته باشد.
از سوی دیگر با توجه به این که در زمان شکل گرفتن این بازار سنتی کمترین توجهی به ساده ترین امکانات شهری مانند فضاهای همگانی، طراحی و زیباسازی، فضاهای عمومی شهری، عرض پیاده رو، ترافیک، پارکینگ و مبلمان شهری نشده، امیدواریم مسئولان دست اندرکار به ویژه مدیریت شهری برای پویایی، زیباسازی و توسعه همه جانبه کارهای اقتصادی و فرهنگی این بازار قدم های بزرگی بردارند.
مبانی نظری
پژوهشگر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: پرداختن به مفهوم سرزندگی و حیات خیابان، از اواخر دهه ۶۰ به بعد در برنامه ریزی فیزیکی مورد توجه قرار گرفته و امروزه امنیت و رفاه از شاخصه های کیفی زندگی در شهرها به حساب می آید.
محمدعلی ابراهیمی اظهار داشت: ۲ شــاخص اصلــی بــرای سـرزنده بـودن فضاهـای شـهری پشـتیبان تجـاری نویـن وجـود دارد، راحتـی و نیمه عمومـی بـودن فضاهـای پشـتیبان در مجتمع هـای تجـاری (شـهربازی، فودکـورت و نظایـر آن) ابتـدا بـرای رونق بخشـی بـه تجـارت در ایـن مراکـز ایجـاد شـده بودنـد امـا رفته رفتـه تبدیـل بـه مقاصـد مسـتقیم بـرای فعالیت هـای انسـانی شـدند و مراجعان بـدون آنکـه هـدف خرید داشـته باشـند، بـه منظورگـذاران اوقـات فراغـت، تعامـلات اجتماعـی و غیره بـه مراکـز خریـد مراجعـه می کنند که در حقیقـت نوعـی فضـای عمومـی نویـن در مراکـز تجـاری شـکل می گیـرد.
پیشنهادها
هرچند در کوچه های اطراف چهارراه رسولی پارکینگ های موقتی تولید شده اما هنوز معضل اصلی این محدوه پارکینگ است که بنظر می رسد ساخت پارکینگ طبقاتی می تواند زمینه ساز درآمدزایی و حل مشکل ترافیک بازار باشد.
کارشناس میرث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان با تاکید بر برنامه ریزی اصولی برای بازار رسولی اظهار داشت: پارکینگ اتومبیل و وجود وسایل نقلیه عمومی از عوامل اساسی است البته بایستی پارکینگ مغازه داران و کارکنان با پارکینگ مشتریان جدا از یکدیگر باشند و فاصله حداکثر بین اتومبیل خریداران و یا ایستگاه اتوبوس با فروشگاه های عمده و مهم حدود ۲۰۰ متر بوده و ارتباط با فضای پارکینگ باید آسان، بدون تراکم و درنگ صورت گیرد.
وی گفت: خدمات بهداشتی ونصب آب سردکن از ملزومات بازار رسولی است که در امتداد طرح های توسعه ای باید به آن توجه گردد، کمبود فضا برای ترددها مانعی در دسترسی مناسب می باشد به همین سبب پیاده روها و دستفروش ها باید ساماندهی شوند و خیابان اصلی نیز به پیاده راه تبدیل یا حداقل یک طرفه شود.
ابراهیمی اظهار داشت: از دیگر مواردی که در بازار رسولی بدان توجه نشده استفاده نکردن از الگوی معماری مشخص با اولویت معماری شاخص بومی است و نخستین چهارطاقی ها و نماسازی های زیبای ایرانی و استفاده از کاشی های رنگی و شیشه های چندرنگ و غیره می تواند در جریان سازی معماری و نهادینه کردن سنت ها در تلفیق با مدرنیته، زیباسازی و جلب مخاطب نقش آفرین باشد.
وی اضافه کرد: از دیگر مواردی که در بازارهای استان و به ویژه بازار رسولی البته باتوجه به موقعیت شهری و فرهنگ اجتماعی با آن مواجه هستیم، نبود زندگی و سرزندگی شبانه است که برای رفع این مساله تزریق کاربری های مختلط تجاری و مسکونی که موجب افزایش نظارت اجتماعی در ساعات شبانه در فضای شهری می شود، زمانبندی فعالیتی فضا برای حداقل ۱۸ ساعت در شبانه روز با تزریق کارهای هنری، فرهنگی و اجتماعی، ایجاد تمهیداتی بمنظور استقرار دستفروشان در ساعات شبانه و همین طور حضور کارهای متنوع و جذاب مانند برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی و غیره، برگزاری جشن های مذهبی ملی، کارهای هنری، نوازندگی و برگزاری تئاترهای شبانه در فرهنگسرای ساختمان و احیاء بنا در ساعات شبانه و انتقال کاربری هایی که فقط در ساعات محدود و مشخصی فعالیت دارند و در ساعات شبانه جداره های خاموش و غیرفعال بوجود می آورند مانند اداره ها، حفظ و تقویت فاکتورهای کالبدی که یادآور خاطرات جمعی است و نورپردازی آنها در شب بمنظور شاخص کردن آنها پیشنهاد می شود.
پژوهشگر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان بیان کرد: بهره گیری از تکنولوژی روز دنیا در حوزه نورپردازی برای ایجاد جاذبه ها و افزایش حضور افراد در بازار شب که در این رابطه استفاده از تلوزیون های شهری، المان های شهری با نورپردازی مدرن و جذاب و غیره می تواند راه حل مناسبی باشد.
وی اضافه کرد: ویترین مغازه ها تا حد امکان از جلوی فروشگاه ها شفاف و قابل دید و در طول شب روشن باشد، تشویق به استفاده از حمل و نقل پایدار و جانمایی ایستگاه کرایه دوچرخه در فواصل مناسب از طول مسیر، افزایش ظرفیت پیاده روها در پیشخوان مغازه ها و استقرار جزیره فضای رستوران ها برای تشویق به ماندن و حضور، افزایش عرضه خدمات تاکسیرانی پس از ساعت ۱۲ نیمه شب خصوصاً در روزهای تعطیلات و آخرهفته و دسترسی به تاکسی های پیش پرداختی در ایستگاه ها پس از غروب آفتاب تا شب از دیگر اقدامات برای زنده و پویا نگه داشتن بازارهای شهر و استان است.
براساس نظر کارشناسان، برای پویایی و سرزندگی در بافت های قدیمی مناطقی مانند سیستان و بلوچستان با تبعیت از قواعد معماری بومی و باتوجه به شرایط اقلیمی در تلفیقی محتاطانه با معماری نو می توان به معماری با ثبات دست یافت که بازار "چهارراه رسولی" زاهدان نیز می تواند از این قاعده پیروی کند.
نداشتن تابلوهای راهنمایی در ورودی ها، معابر، گذرها، بازارچه ها و سر در مغازه ها یکی دیگر از مشکلات این بازار مشهور است که پیشنهاد می شود در ابتدای بازار تابلو و نقشه ای باکیفیت از تمامی بازارها، پاساژها، مسیرهای رفت و آمد و کوچه های آن نصب و در مسیرهای مختلف نیز تابلوهای معرفی پاساژها، بازارها، همین طور مکان مساجد، سرویس ها و غیره جانمایی شود و در کنار آن، معرفی سایر ظرفیت ها و خدمات گردشگری استان نیز می تواند در این راه نصب و یا کیوسک اطلاع رسانی و معرفی سیستان و بلوچستان باتوجه به تردد گردشگران در مکان مناسبی تعبیه شود.
کارشناس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اظهار داشت: همچون ظرفیت های شاخص استان انواع صنایع دستی و سوغاتی هایی است که برای گردشگران از جذابیت بسیاری برخوردارست اما متاسفانه در یکی از بزرگترین بازارهای سیستان و بلوچستان فروش آن محلی از اعراب ندارد و بنظر می رسد در انبوه بازارها و مغازه ها و فروشگاه های گوناگون بازار رسولی ایجاد بازار صنایع دستی، تولید ملی و سوغات استان از اهم واجبات است برای اینکه تمام شرایط را دارد و پیشنهاد می شود متولیان امر و مردم در کنار هنرمندان هرچه زودتر این مساله را مطالبه کنند و مسئولان نیز با هماهنگی و همکاری با بازاریان همراهی لازم را بعمل آورند، برای اینکه واقعا حیف است در بازاری که شهرت بین المللی دارد و روزانه پذیرای خیل انبوه گردشگران مختلف داخلی و خارجی است، صنایع دستی و سوغات استان به فروش نرسد و معرفی نشود.
ابراهیمی اضافه کرد: یکی دیگر از مشکلات بازار رسولی فروش اجناس خارجی آنهم در شرایطی است که با مشکلات عدیده تحریمی و لزوم فروش تولیدات ملی روبه روهستیم و پیشنهاد می شود، اجناس و لوازمی که نمونه ایرانی دارند حتما با اولویت فروش در تولیدات ملی و محلی در بازار عرضه و اجناس خارجی طبق قوانین ارائه شوند و درباب البسه و لوازم دست دوم نیز از طرف بهداشت و علوم پزشکی بررسی لازم اعمال شود و حتی المقدور با شستشوی چندباره، اتوشویی و استفاده از محلول های بهداشتی مناسب در حوزه میکروب زدایی آن اقدام و با کاور مناسب بسته بندی و به خریدار نیز با تابلوهایی توزیع داده شود که محل خرید و فرایندجمع آوری و روش حمل و توزیع آن به چه شکل است تا تصمیم به عهده خود خریدار باشد.
وی بیان کرد: یکی از نکات مهم در حوزه جذب و ارائه خدمات به توریست همین طور ذهنیت سازی مثبت از مقصد، طریق برخورد و روش میزبانی و فروش کالاست که هرچند مردمان سیستان و بلوچستان به میهمان نوازی شهره هستند، لیکن برای ارائه خدمات بهتر و برخورداری از شیوه های جدید ارتباطات پیشنهاد می شود مسئولان مربوطه دوره های آموزشی کوتاه مدت الزامی برای فروشندگان و متولیان این بازار برگزار کنند.
پژوهشگر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: مساله مهم دیگری که باید در بازاررسولی مورد توجه قرارگیرد تامین آسایش حرارتی و برودتی برای خریداران و گردشگران است که باتوجه به شرایط آب و هوایی و بادها و ریزگردها در فصول مختلف سال باید امکانات و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی مناسب در بازارها، پاساژها و سایر اماکن چهارراه رسولی تعبیه شود.
منبع: ttma.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب