مهر بررسی می كند؛
بازار مشكل صنایع دستی استان سمنان
به گزارش تور و گردشگری هنرمندان صنایع دستی استان سمنان فراوان هستند و آثار گوناگونی هم تولید می کنند اما به نظر می آید بزرگترین مشکل این قشر ناتوانی در فروش دست سازه ها است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: چرخ کوزه گری که حالا برقی شده و احتیاج به رکاب زدن هم ندارد، مشتی گل رس نم دار را با سرعت می چرخاند. دست هنرمند کوزه گر روی تنه گل خیس می نشیند و چند ثانیه کافی است تا پیکره یک گلدان یا ظرف آب، بیرون بیاید گویا دست هنرمند این کوزه گر، خلق کردن از تکه ای گل رس روی چرخ دوار کوزه گری را از بر کرده است.
می گوید سابقاً که چرخ های دوار پارویی یا رکابی بودند کوزه گری حال و هوای دیگری داشت هماهنگی خاصی بین پا و دست می طلبید اما امروز کارها کمی راحتتر شده است از طرف دیگر آن تابی که در چرخ پایی بود دیگر در چرخ برقی نیست و مضافاً بر این که سرعت این یکی می تواند تنظیم هم شود اما بازهم همان کوزه گری است با همان حال و هوا و بوی خاک رس نم خورده که منتظر است تا روی چرخ ها بنشیند.
نقش و نگار روی دست ساخت ها
دو متر آن سوتر تکه گلی دیگری در دست هنرمند بانوی فعال در زمینه صنایع دستی استان سمنان شکل پیکره یک سبو می گیرد. سبویی که از خاک برمی آید تا آب را نگه دارد سبویی که دستی بر گردن یار، مقرر است گوشه گلویش بنشیند. برای ساختن دسته هنرمند چرخ را خاموش و سپس تکه ای گل را با مالش دو کف دست لوله می کند مثل یک خودکار سپس جای دسته را خیس می کند و با ابزاری شبیه کاردک آنرا به کوزه متصل می کند کوزه ای که ساختنش ۱۵ دقیقه اما آموختنش پنج سال طول می کشد تا دستان هنرمند آدمی چنین خلق کند از گل خیس و بی جان؛
یک سوی کارگاه را به لعاب دادن و نقاشی روی ظروفی که شبیه سرامیک می شود، اختصاص داده اند همان ظروف به طور عمده آبی و سفیدی که این روزها باردیگر اقبال عمومی، سراغشان رفته و در خانه ها و مغازه های خیلی از شهرهای استان سمنان باردیگر دیده می شوند همان کاسه لاجوردی هایی که لبه شأن یک نوار آبی پررنگ دارد و آنرا با یک قطره رنگ مشکی درون آبی لاجوردی در می آورند و وقتی کاسه می چرخد با نوک قلمو آنرا نقشین می کنند.
باید کمی صبر کرد تا کوزه ها خشک شوند تا هنرمندان نقاش برای نقش انداختن روی آنان دست یازند ولی اکنون مجالی است که چای خوش عطری را در پیاله ببینیم اوستا حسین می گوید پیاله های مان را از بیرون خریدیم! خنده ای گوشه لب دارد. خودشان پیاله های چای را به خانه دیگران میهمان می کنند اما گویا از کوزه شکسته آب می خورند تا رسم کوزه گران را حتما به جای بیاورند! مشخص نیست این پیاله ها چه چیزی دارند که چای درون شأن طعم دیگری پیدا می کند. آهو اثر ثبت شده از استان سمنان
تولید هست اما بازار نداریم!
اوستا حسین می گوید: مشکل ما تولید نیست ما خوشبختانه هم جوانان و هم مانند من پیرمردهای این کار را در شاهرود، دامغان و سمنان و بخصوص مهدی شهر و… فراوان داریم که استعداد خوبی دارند حتی برخی هنرمندان شکل امروزی تر کوزه گری و سفالگری را انجام و با تلفیق چند هنر مثل منبت، کولاژ، نقاشی و… احجامی را درست می کنند که بسیار از کار ما زیباتر و پرارزش تر هم است اما مشکل فروش آثار است.
وی که سابقه دیرینی در کار سفال دارد با طرح این سوال که مگر چند درصد از مردم استان سمنان برای پارچ آب خوری و پیاله چای شأن کوزه می خرند؟، می افزاید: این مشاغل هنری و دستی در واقع به ذوق هنرمندانه بستگی دارد در نتیجه مخاطب خاصی دارد که به طور عمده در خارج از کشور و خارج از استان سمنان حضور دارند در صورتیکه ما هیچ بازار تعریف شده ای برای محصولات دستی مان نداریم.
این فعال حوزه صنایع دستی با اعلان اینکه به نظر من میراث فرهنگی می بایست برای صنایع دستی استان سمنان بازار تعریف می کرد، تاکید داشت: اگر اشتباه نکنم دو اثر سفالگری و مجسمه سازی از هنرمندان استان سمنان امروز ثبت ملی شده است که یکی از آنها آهوی معروف استاد زیاری است اما متأسفانه ما از جانب میراث فرهنگی بعنوان متولی نتوانسته ایم شاهد برند سازی، بازاریابی و ایجاد بازارچه در مرکز استان و تهران و… باشیم تا هنر هنرمندان ما ارائه شود.
عدم بهره گیری از فرصت ها
همکار اوستا حسین که جوانی به نام مجید اسلامی نام دارد با اعلان اینکه یکی از انتظارات ما این است که بتوانیم هنر صنایع دستی استان سمنان به کشور بشناسانیم کاری که مثلاً در لالجین همدان اتفاق افتاده و این شهر را به پایتخت سفال ایران بدل کرده است، اظهار داشت: ما ظرفیت های خوبی در بافته ها و دستباف ها فرش و… داریم که هیچکدام شأن برند سازی و مورد توجه قرار نگرفته در نتیجه با این شرایط نباید چشم انتظار بازار فروش باشیم.
وی که به سبب جوان تر بودن از اوستا حسین، نیم نگاهی هم به فضای مجازی و بازار الکترونیک دارد، می گوید: به نظر من استفاده از فضای مجازی و راه اندازی بازارچه ها به صورت برخط یکی از اقداماتی است که می بایست توسط میراث فرهنگی انجام می شد یا حتی در روزهای کرونا ما می توانستیم هفته فرهنگی و صنایع دستی استان سمنان را به صورت کارگاه های مجازی در سطح کشور مطرح نماییم و هر روز صنایع دستی یک شهرستان استان مطرح و معرفی می شد اما از این فرصت ها بهره گیری نشده است.
اسلامی با اعلان اینکه مشکل ما تولید نیست بلکه فروشمان مشکل دارد، اظهار داشت: صنایع دستی ما در خارج از کشور طرفداران پرشماری دارند اما ما تنها بازاری را که اصلاً نداریم، خارج از کشور است! در واقع صنایع دستی برای عرضه کردن هستند نه انبار کردن و یا مصرف روزانه مردم؛ از طرف دیگر هزاران هنرمند بافنده و سفالگر و… وجود دارند که حتی در ارتزاق ساده شأن مانده اند. مسؤلان شاید باور نکنند اما یک شاگرد کوزه گر در بهترین شرایط در نهایت بتواند ماهانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمد داشته باشد بنابراین چطور باید در چنین شرایط زیست؟ از همه مهم تر چطور میتوان انتظار داشت که جوان ترها وارد این کار شوند؟ سفال خاکستری ۳ هزار ساله که در شاهرود بازسازی شده است
عدم تکمیل زنجیره تولید و صادرات
یک کارشناس حوزه اقتصادی با اعلان اینکه مشکل ما در زمینه تولیدات روستایی، صنایع دستی و در یک اشل بزرگ تر، محصولات و خدمات فرهنگی این است که برنامه درست نداریم، اظهار داشت: صنایع دستی از نامش مشخص است که یک صنعت شمرده می شود در نتیجه باید پول در آن حرف نخست را بزند و این در کنار بعد هنری آن مفهوم پیدا می کند وگرنه وقتی هنرمندی از لحاظ ارتزاق زندگی اش مشکل داشته باشد چطور می تواند کارهایش را هم ارتقا ببخشد؟
حسن همتیان با اعلان اینکه وقتی ما هنوز به صنایع دستی به چشم صنعت نگاه نمی نماییم در نتیجه به تولید آن هم باور نداریم چونکه برنامه ریزی کلانی برایش نداریم که در آن نشان داد وضع موجود در سال ۱۴۰۰ کجاست، وضعیت مطلوب چیست و در سال ۱۴۱۰ می بایست صنایع دستی استان سمنان با جذب مثلاً ۵۰ میلیارد تومان سرمایه بخش خصوصی به بزرگترین تولید کننده دستباف های کلاته خیج باشد و همه ایران اسلامی از آن بخرند و نفعش به تمام هنرمندان فعال در این عرصه برسد.
وی با اشاره به این که وقتی صنایع دستی به چشم صنعت نگاه شد میتوان در تکمیل زنجیره آن اهتمام ورزید، تاکید داشت: تکمیل زنجیره تولید یعنی از تهیه مواد اولیه، کارگر، حمل و نقل، تولید، بسته بندی، برند سازی، تبلیغات، فروش و بازاریابی تا حتی باربری حرفه ای را مد نظر قرار داد اما تا این وضعیت سالهای سال فاصله داریم چونکه تفکر ما نسبت به صنایع دستی یک صنعت پول ساز نیست پس باور نداریم که میتوان دراین زمینه هم طرح اقتصادی و مزیت دار نوشت و از آن پول درآورد.
این فعال بازار با طرح این پرسش که مسؤلان میراث فرهنگی استان سمنان اعلام کنند که تا کنون چند طرح اقتصادی و توجیهی برای تولید انبوه صنایع دستی استان سمنان با مشارکت بخش خصوصی و سرمایه گذاری کلان تا کنون تهیه شده است که اگر یک سرمایه گذار برای سرمایه گذاری به استان سمنان بیاید به آن عرضه کنند؟، اظهار داشت: مشکل این است که ما فقط سرمایه گذاری را در سیمان و آهن و فولاد می بینیم در صورتیکه ارزش افزوده دست ساخت های ما در حوزه صنایع دستی ده ها برابر کارخانه است.
۵ هزار هنرمند صنایع دستی داریم
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان با اعلان اینکه پنج هزار هنرمند صنایع دستی در سطح استان شناسایی شده است، اظهار داشت: تفاهم نامه همکاری توسعه مشاغل خانگی با رویکرد صنایع دستی یکی از اقداماتی است که تلاش کرده ایم تا برای پشتیبانی از تولید صنایع دستی استان در دستور کار قرار دهیم.
حمید رضا دوست محمدی با اعلان اینکه این تفاهم نامه در هفته صنایع دستی و بین اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان و جهاد دانشگاهی استان و با هدف توسعه و ترویج مشاغل خانگی امضا می شود، تاکید داشت: یکی از اقداماتی که ما در سطح استان داشتیم ایجاد جامعه تخصصی صنایع دستی با حضور هنرمندان این حوزه است که بتوانند در کنار میراث فرهنگی، امور در رابطه با هنرمندان استان را پیگیری کنند.
وی با اعلان اینکه مشارکت جامعه تخصصی هنرمندان صنایع دستی و برگزاری نمایشگاه ها و هماهنگی شرکت هنرمندان استان در نمایشگاه های داخلی و خارجی، ارتقای مسائل در رابطه با صنایع دستی، پیگیری بیمه حوادث هنرمندان از راه جامعه تخصصی هنرمندان صنایع دستی، پیگیری مسائل و مشکلات هنرمندان و فعالان صنایع دستی استان و کمک به رونق تولیدات این حوزه و بازار فروش و… همچون محورهایی است که با همکاری در سطح استان دنبال می شود. تلفیق نگارگری، نقشی، خطاطی، با تکنیک سوزاندن با آتش و سفالگری
سمنان مهد صنایع دستی فاخر
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان سه اثر یکی از هنرمندان شاخص سفال و سرامیک استان سمنان موفق به دریافت گواهی ثبت آثار ادبی و هنری شد همینطور باید گفت سه اثر فتح الله زیارتی برای اولین بار موفق به دریافت این گواهی شد.
محمد جعفر صفا خواه بیان نمود: دو اثر مجسمه سرامیکی با عنوان زاغ، کبوتر حرم و یک اثر مجموعه گلدان با عنوان برگ به ترتیب با شماره های ۱۰۷۴۷، ۱۰۷۴۶ و ۱۰۷۴۸ موفق به دریافت گواهی ثبت آثار ادبی و هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شدند بنابراین هر سه این آثار از نمونه اثرهای برجسته این هنرمند استان است و یکی از این آثار با عنوان کبوتر حرم تندیس دائمی جشنواره ملی داستان رضوی است.
مجسمه سرامیکی با عنوان آهو موفق به دریافت گواهی ثبت آثار ادبی و هنری شده است از طرف دیگر سفال خاکستری سه هزار ساله کشف شده از شاهرود توسط دو هنرمند شاهرودی با همان سبک سنتی بازآفرینی شده است از سوی دیگر یک هزار هنرمند صنایع دستی از پنج هزار هنرمند این حوزه در استان سمنان، فقط در شهر کوچک کلاته خیج در شمال شاهرود به بافت پارچه های مخصوص به خودشان اشتغال دارند و مجموعه اینها همگی نشان از ظرفیت های بالای استان سمنان در زمینه صنایع دستی دارد اما شگفت آور این که این استان حتی یک بازارچه دائمی صنایع دستی هم ندارد! شاید همین یک جمله مبین تمام آن چیزی باشد که در این استان رخ داده است!
از سوی دیگر مدیریت فاجعه بار سابق میراث فرهنگی، با تغییر اولویت ها متأسفانه سبب شد تا میراث فرهنگی جای خویش را به مجتمع سازی برای اسکان چهار درصد متمول کشور بدهد حال آنکه مشکل هنرمندان استان سمنان ارتزاق است و ما حتی یک نمایشگاه دائمی عرضه دست ساخت های هنرمندان استان را هم نداریم و اگر اقداماتی هم بوده یا با همراهی شهرداری ها صورت گرفته و یا خود مردم دست به کار شده و مثلاً موزه شهمیرزاد را با علاقه خودشان ساخته اند نه کمک میراث فرهنگی! حالا اما با تغییر در مدیریت اداره کل خوشبختانه شاهد نفس کشیدن هنرمندان و دوست داران میراث فرهنگی هستیم و امیدواریم که در ماه های اخیر دست کم اخبار بهتری از این اداره کل دریافت شود تا متوجه شویم که دوران مدیریت نامناسب گذشته است.
منبع: ttma.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب