فناوری در دوران كرونا چگونه به صنعت توریسم كمك می كند؟
فناوری ارتباطات هوشمند در صنعت توریسم می تواند با آموزش و اقناع سازی، مردم و گردشگران را به تعویق سفر در زمان شیوع و اوج كرونا ترغیب و برنامه ای تشویقی و جذاب برای سفر در پساكرونا به آنها ارائه نماید.
اواخر سال ۲۰۱۹ با آغاز همه گیری ویروس کرونا و ظهور بیماری کووید ۱۹، صنایع مولد یکی بعد از دیگری وارد رکورد شدند و با دستورات سازمان جهانی بهداشت (WHO) و تبع آن و به ناچار، دولت ها برای سفر مردم محدودیت هایی ایجاد کردند که افول بخش خدمات بخصوص گردشگری حتی در کشورهای پررونق گردشگری شروع شد.
نه فقط در ایران، بلکه در همه کشورهای جهان تعداد توریست به شدت کاهش پیدا کرده است، کاهش بیشتر از ۸۰ درصدی تقاضای سفر، آثار فاجعه باری را رقم زد که خسارات آن تا سالها بعد از خروج از بحران کرونا قابل پیش بینی است؛ البته کشورهای پیشتاز در توسعه گردشگری بلافاصله تلاش کردند با تشکیل صندوق و تدوین برنامه های حمایتی به کمک صاحبان کسب وکار و کارکنان این بخش بیایند.
شرایط پیچیده دوران همه گیری کووید ۱۹، تاثیرات ویرانگر در اقتصاد و رکود عمیقی در «صنعت گردشگری» در جهان به وجود آورده است، بطوریکه این روزها مقاصد گردشگری از آسیا تا اروپا و حتی در آمریکا سوت وکور شده اند؛ فعالان این صنعت در نیمه اول سال ۲۰۲۰ میلادی متحمل خسارتی حدود ۴۰۰ میلیارد دلار شدند که این رقم بیشتر از سه برابر ضرروزیان صنعت گردشگری جهانی در بحران اقتصادی جهانی سال ۲۰۰۹میلادی است.
براساس یک برآورد جهانی، حالا ضریب اشغال تخت در هتل ها به شدت سقوط کرده و در حدود ۱۵درصد شناور است، تقریباً ۱۲۰ میلیون شغل در بخش گردشگری و سفر، حذف شده و یا بزودی از میان خواهد رفت و پیش بینی می شود با کاهش حدود ۴۰۰ میلیارد دلاری درآمدهای مسافرت بین المللی و کاهش ۶۰ تا ۸۰ درصد شمار گردشگران در سرتاسر جهان، صنعت گردشگری با خسارت ۹۱۰ تا ۱۲۰۰ میلیارد دلاری تا آخر سال ۲۰۲۰ مواجه شود.
خسارت ۱۲ هزار میلیارد تومانی کرونا به گردشگری ایران
با شیوع ویروس کرونا در ایران از اسفند۹۸ هم برنامه های دولت دوازدهم با اولویت و محوریت حفاظت از جان و سلامت مردم تدوین و عملیاتی شد و بر مبنای شیوه نامه های بهداشتی، «محدودیت در تردد و سفر» بعنوان یکی از مهمترین دستورات پیش گیری از شیوع و مبتلا شدن به بیماری، در صدر همه اصول قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا قرار گرفت. این تصمیم با اینکه به کاهش خسارات جانی منجر گردید، اما صنعت گردشگری را بشدت تحت تأثیر قرار داد.
این در حالی بود که ابعاد خسارت های اقتصادی در ایران شکل دیگری دارد، شرایط در ایران متفاوت تر و سخت تر از سایر کشورهای منطقه و جهان است؛ اقتصاد ایران حالا فشار دو لبه کرونا و تحریم را تحمل می کند؛ فشار شدید اقتصادی که به جنگ تمام عیار اقتصادی آمریکا بر ضد مردم ایران تعبیر می شود از سال ۹۷ کاهش حداقل سالانه ۵۰میلیارد دلار از درآمدهای نفتی کشور را به اقتصاد کشور تحمیل و توامان شدن آن با شیوع بیماری کرونا، مشکلات دولت و مردم را مضاعف کرده است.
اگر مشکلی بعنوان همه گیری کرونا، تحریم و جنگ اقتصادی وجود نداشت، گردشگری در سال ۹۸ و ۹۹ حتی با وجود مسائل و بحران های منطقه ای، رشد بی نظیری را تجربه می کرد.
این در شرایطی است که علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در زمانی که هنوز موج سوم کرونا آغاز نشده بود میزان خسارت وارد شده به بخش گردشگری را تا قبل از آخر فصل سفر تابستانی، ۱۲هزار میلیارد تومان اعلام نمود که یقینا با آغاز فصل پاییز و ایجاد محدودیت های بیشتر در ماه های اخیر، این خسارت ها افزایش هم یافته است.
البته دولت برای جبران خسارت ناشی از کرونا ۵۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است، که به قول مونسان «فعلا بخش گردشگری توانسته ۱۱۰ میلیارد تومان این اعتبار حمایتی را به خود اختصاص دهد؛ اما تلاش می نماییم علاوه بر تسریع پرداخت تسهیلات جبران خسارت ناشی از کرونا، با استمهال وام در بخش گردشگری و مالیات ها، فشار اقتصادی از این بخش برداشته شود و بعد از عبور از کرونا صنعت گردشگری بلافاصله در کشور احیا شود.»
فعالان گردشگری در دوران کرونا و تحریم خسارات جبران ناپذیری را متحمل شدند، به گفته علی ربیعی سخنگوی دولت «کرونا بیشترین صدمه را به بخش خدمات گردشگری وارد کرده است، در شوک نخست کرونا حداقل یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل گرفتار صدمه شد و در نتیجه یک میلیون و ۳۰۰ هزار شغل در معرض تهدید قرار گرفت و به دنبال آن یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر هم از کار بیکار شدند.»
با توجه به اینکه سهم گردشگری از اشتغال در آمار جهانی ۱۰ درصد و در ایران بیشتر از ۷ درصد است و این نکته که برای ایجاد هر شغل در حوزه گردشگری و یا صنایع دستی به ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه نیاز است، بخش گردشگری با اندک حمایتی می تواند دستاوردهای بزرگ داشته باشد، در صورتیکه در بخش صنعت برای ایجاد هر شغل احتیاج به ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان است و اگر مشکلی بعنوان همه گیری کرونا، تحریم و جنگ اقتصادی وجود نداشت، گردشگری در سال ۹۸ و ۹۹ حتی با وجود مسائل و بحران های منطقه ای، رشد بی نظیری را تجربه می کرد.
ضرورت برنامه احیای گردشگری پساکرونا/ توسعه فناوری در گردشگری
باید در نظر گرفت که سفر همواره در خیال و تصور مردم جاری است؛ افراد حتی در شرایط سخت در دوران بیماری، جنگ و حتی فقر هم نخستین رویا و امید که به آن فکر می کنند، سفر است؛ نمی توان تصور کرد مسافرت با هر هدفی و نیازی برای مدت های طولانی لغو شود، چونکه گردشگری یک تقاضای فزاینده و همیشگی روحی و روانی برای مردم و یک نیاز اقتصادی تجاری برای توسعه و اشتغال در جوامع است.
با شدت گرفتن شیوع ویروس کرونا از اواخر سال ۲۰۱۹ سفرها و البته مسافرت های با رویکرد تفریح و گردشگری با محدودیت های الزامی از جانب سازمان جهانی بهداشت (WHO) روبه رو شده است. مردم و مسافران هر روز و هرساعت شرایط جهانی را رصد می کنند تا برای کوچکترین جابه جایی های خود برنامه ریزی کنند، اما فعلا برنامه و راهی جز «در خانه ماندن» (Stay at home) وجود ندارد، اما برای گردشگری باید پساکرونا را هم در نظر گرفت.
کرونا و تحریم به هر صورت تمام می شود و جوامع مانند همه بحران ها و سختی ها از جنگ، زلزله و سیل و... با تغییر سبک زندگی خود، همزیستی و کنار آمدن با این بیماری را انتخاب می کنند و راه های پیشگیری و مصونیت از آنرا پیدا خواهند کرد و دوره رونق سفر و گردشگری مجدد شروع می شود.
پساکرونا در گردشگری صورتی از آینده است که در آن ایمنی و امنیت، سلامت و بهداشت، اولویت برای برنامه ریزی یک سفر خواهد شد و در آن زمان بطور قطع «بیمه سلامت»، «اصول خدمات بهداشتی» در طول سفر و در مقصد برای مسافر و همسفران تضمین می شود، با اینکه این خدمات ممکنست باعث افزایش هزینه سفر برای گردشگران شود، اما در جلب نظر و رضایت گردشگران یک لزوم خواهد شد.
گردشگری در پساکرونا جذاب خواهد بود، ورود ربات های مهماندار یا حمل بار در هواپیماها و فرودگاه ها، راه اندازی رستوران های کاملا هوشمند با گارسون هایی با گان ها و نقاب های مخصوص و حفاظتی، آسانسورهای ضدعفونی در هتل ها، یک لزوم و یک کیفیت در اماکن و مقاصد گردشگری و شاید یکی از جذابیت های سفر خواهد شد و بنظر می رسد برنامه و خدمات گردشگری گرفتار تغییر و تحولات عمیقی شده و یک بازنگری جدید در قوانین از جانب سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) صورت بگیرد.
به هر صورت کرونا و تحریم تمام می شود و جوامع مانند همه بحران ها و سختی ها از جنگ، زلزله و سیل و... با تغییر سبک زندگی خود، همزیستی و کنار آمدن با این بیماری را انتخاب می کنند و راه های پیشگیری و مصونیت از آنرا پیدا خواهند کرد و دوره رونق سفر و گردشگری مجدد شروع می شود، اما حالا که در این شرایط امکان فیزیکی سفر وجود ندارد، سیاستگذاران و برنامه ریزان حوزه گردشگری می توانند برنامه هایی در چارچوب آموزش گردشگری بخصوص برای گروه سنی کودکان و نوجوانان برای آشنایی با جاذبه های گردشگری ایران، تببین کد اخلاق گردشگری، ارتقا فرهنگ گردشگرپذیری جوامع از راه تکنولوژی های جدید، شبکه های مجازی سطح کیفی این صنعت را برای آینده بالا برند.
گردشگری الکترونیک؛ برنامه سفر ارزان و کسب وکار در خانه
امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بعنوان راهبرد جدید توسعه و نشان توسعه یافتگی است و بعنوان یکی از مهمترین ابزارهای راهبردی که جنبه های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، زندگی بشر را تحت تأثیر قرار می دهد، نقطه عطفی در صنعت گردشگری است.
گردشگری الکترونیک، مهارت تلفیق فناوری اطلاعات و روندها و فرایندهای کسب وکار الکترونیک و بهره مندی از شیوه ها و ابزارهای نوین برای تدارک، عرضه و پشتیبانی خدمات گردشگری برای تأمین نیازهای مسافران با هزینه های کمتر و کیفیتی بالاتر است.
گردشگری الکترونیک، مهارت تلفیق فناوری اطلاعات و روندها و فرایندهای کسب وکار الکترونیک و بهره مندی از شیوه ها و ابزارهای نوین برای تدارک، عرضه و پشتیبانی خدمات گردشگری برای تأمین نیازهای مسافران با هزینه های کمتر و کیفیتی بالاتر است بطوریکه همه خدماتی که گردشگران سنتی از آنها استفاده می کردند، امروزه به صورت الکترونیکی و از راه فضای اینترنت در دسترس گردشگران قرار می گیرد.
کارشناسان حوزه فناوری دیجیتال معتقدند که شرایط کشور در حوزه رونق گردشگری و توسعه آن باوجود ظرفیت ها و توانمندی های بسیار خوب، هنوز در جایگاه واقعی خود قرار ندارد، اما باتوجه به ثبات مدیریتی در چند سال قبل در حوزه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اتخاذ سیاست های مناسب در حوزه تکنولوژی های جدید در بازاریابی و تبلیغات، منجر به رشد دو برابری جذب توریست در ۷ سال قبل شده است.
از طرفی با توسعه صفحات وب و نرم افزارهای تلفن همراه، بسیای از محدودیت های سیستم توزیع جهانی گردشگری برطرف می شود و نظام نوینی تحت عنوان گردشگری الکترونیک شکل می گیرد به نحوی که فناوری اطلاعات با طبقه بندی و دسته بندی اطلاعات حوزه گردشگری، امکان کار و فعالیت در این عرصه هم «در خانه» و هم «در محل کار» فراهم می شود، این در حالیست که به آسانی و با کمی آموزش در بستر اینترنت و فضای مجازی و با صرف کمترین سرمایه گذاری می توان کسب وکارهای گردشگری جدید راه اندازی و به ایجاد اشتغال پایدار دست یافت.
گردشگری در چهارچوب فضای اینترنتی، وسیله ای کارآمد است که با بکارگیری آن یک مشتاق سفر می تواند در زمان کوتاه، با هزینه بهینه و با یک برنامه هدفمند و هدایتگر به مکانی خاص مسافرت کند، که اولین مرحله از ایجاد ذائقه و سلیقه و لذت بردن از سفر است.
گزارش ها نشان میدهد باوجود خسارت عمیق به صنعت گردشگری و صنایع وابسته آن، شرکتهای بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات سودآوری بسیاری داشته اند؛ اما اینکه تا چه میزان در این شرایط کرونایی این بخش به حوزه گردشگری توجه نشان داده و می تواند راهکار اقتصادی و عملیاتی هم داشته باشد، قابل بررسی است و شرکتهای دانش بنیان و نوپای کشور دراین زمینه می توانند سرمایه گذاری کنند.
بسته های تشویقی برای تعویق سفر به آینده
ایران رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را در جهان دارا است، فناوری دیجیتال دراین زمینه نقش مهمی دارد و بهره مندی از این ظرفیت موجود، مستلزم پیوند حوزه گردشگری با فناوری اطلاعات است. اگر محدودیت و ممانعت از سفر تاکید پروتکل های بهداشتی است، تبلیغ برنامه «به سفر نروید» با اولویت حفاظت از سلامت مردم باید جذابیت آینده نگرانه اقناعی و آگاهی بخشی داشته باشد، اگر بانک اطلاعاتی ثبت شده ای از نرخ سفر جاده ای، ریلی و هوایی گردشگران محل های اقامت وجود دارد، امروز سیاست های تشویقی برای کنترل میل و انگیزه سفر را با اعطای بسته تشویقی با سفارش «پس از کرونا سفر کن» قابلیت برنامه ریزی داشته و می توان حجم ترافیکی سفر و حضور در مناطق گردشگری و بازدید از اماکن تاریخی فرهنگی و تفریحی را هدایت و مدیریت کرد.
در حالی که مردم «در خانه می مانند» آموزش هم می بینند و به صورت اقناعی تمایل به سفر به زمان های بعد از کرونا موکول می شود. اجرای این برنامه می تواند تهدید کرونا را به یک فرصت طلایی برای افزایش آگاهی و آشنایی بیشتر با ایران تبدیل کند. اگر امروز در دوران کرونا مردم نمی توانند به موزه ها بروند، می توان موزه های مجازی را در دسترس مردم قرار داد، اگر علاقه مندان آگاهی به انواع سفر، مقاصد سفر، جاذبه های ملی و بین المللی ندارند، می توان بسته های آموزشی و تبلیغاتی سفر ایجاد کرد، در صورتیکه مردم «در خانه می مانند» آموزش هم می بینند و به صورت اقناعی تمایل به سفر به زمان های بعد از کرونا موکول می شود. اجرای این برنامه با تبلیغات و معرفی جاذبه های فرهنگی و «بازاریابی گردشگری» می تواند تهدید کرونا را به یک فرصت طلایی برای افزایش آگاهی و آشنایی بیشتر با ایران تبدیل کند.
فناوری هوشمند ارتباطات در حوزه گردشگری می تواند علاوه بر جلوگیری از ترافیک و ازدحام جمعیت، امکان ظرفیت سنجی اقامت و بازدید از اماکن فرهنگی و تفریحی و محدودیت سفر را مطابق با پروتکل های بهداشتی مقابله با کرونا، برای گردشگران برنامه ریزی کند؛ البته طراحی یک سامانه جامع بر مبنای فناوری نوین نیازمند یکپارچه سازی همه نرم افزارهای هوشمند موجود ( تحت وب و تلفن همراه)، و متمرکز کردن برنامه های سفر در حوزه حمل و نقل، اسکان و اقامت در هتل ها و شناسایی پذیرایی ها و مراکز تفریحی و تجاری است؛ این برنامه باید از جذابیت فوق العاده ای برخوردار باشد تا علاوه بر جذب مردم بعنوان کاربر با اقناع سازی، آنها را برای به تعویق انداختن سفر در زمان کرونا تشویق و بسته ای جذاب برای سفر در پساکرونا برنامه ریزی و به گردشگران عرضه کند.
رشد۵۰درصدی هتل سازی در دولت تدبیر و امید
طبق گزارش ها در ۷ سال فعالیت دولت تدبیر و امید با رشد ۵۰ درصدی در هتل سازی و افزایش ۴۶درصدی در تعداد تخت های هتل و دو برابر شدن (از ۴ میلیون به ۸ میلیون) گردشگر، کشور فصل جدیدی از رونق و توسعه این صنعت را تجربه کرده است؛ مطابق آمار تا پیش از دولت تدبیر و امید ۹۹۸ هتل تاسیس شده بود، و الان ۴۹۷ هتل به این تعداد افزوده شده است، همینطور تعداد اقامت های بوم گردی از صفر به بیشتر از ۲هزار واحد رسیده است.
جذابیت ها و ظرفیت های ذاتی گردشگرپذیری ایران، مهمترین دلیلی است که نباید از آینده و احیای مجدد گردشگری ناامید بود، چنان که گردشگری ایران همواره در دوره های مختلف تاریخی و به سبب تحولات سیاسی و اجتماعی فرازونشیب های زیادی داشته است؛ با آغاز دولت تدبیر و امید از سال ۹۲ از نظر توسعه زیرساختی و گردشگرپذیری دوران جدیدی شکل گرفت، به خصوص بعد از امضای برجام و فضایی که در کشور بوجود آمد، موج جدید سفر توریستهای خارجی برای بازدید از ایران افزایش پیدا کرد، بیشتر هتل ها و اغلب در تمام فصول، ظرف سالهای ۹۴ تا ۹۶ توسط توریستهای خارجی رزرو می شد، در هیچکدام از تعطیلات - فصلی و هفتگی- ایرلاین های داخلی بدون مسافر و جاده ها بدون ترافیک نبود.
در ۷ سال فعالیت دولت تدبیر و امید با رشد ۵۰ درصدی در هتل سازی و افزایش ۴۶درصدی در تعداد تخت های هتل و دو برابر شدن (از ۴ میلیون به ۸ میلیون) گردشگر، کشور فصل جدیدی از رونق و توسعه این صنعت را تجربه کرده است
پس از برجام ارتقا سطح مراوادات تجاری و بازرگانی ایران و توسعه مناسبات بین المللی با اغلب کشورهای جهان، تأثیر مستقیم بر رونق گردشگری در ایران داشت؛ اما تحولات سیاسی آمریکا و خروج ترامپ از برجام از سال ۹۷ و آغاز دور جدید تحریم های اقتصادی، شرایط را هر روز برای اقتصاد کشور و مشاغل، خدمات و کسب وکارها دشوارتر کرد.
اجرای سیاست کاهش وابستگی به نفت و افزایش صادرات غیرنفتی یکی از برنامه های راهبردی دولت می باشد و توسعه گردشگری می تواند بعنوان یک «اولویت ملی» برای افزایش تولید ناخالص ملی و ارزآوری قرار گرفته و جایگزین درآمدهای نفتی شود؛ و لزوم دارد از الان در سیاست گذاری و برنامه ریزی برای گردشگری پایدار، مشارکتی و دیجیتالی برای دوران پساکرونا از الان بیاندیشیم و چندین برابر کار و تلاش نماییم.
برای جلوگیری از نابودی کامل صنعت توریسم، پشتیبانی از فعالان این بخش و حفظ بازار گردشگری بعد از کرونا باید یک برنامه جامع و مدت دار برای احیای گردشگری (به طور مثال تا ۱۴۱۰) تدوین شود، برنامه ای که بتواند بلافاصله خسارت های اقتصادی در بخش گردشگری را جبران و با تضمین امنیت و سلامت مسافران و فرهنگ سازی دستورالعمل های بهداشتی برای مقابله با شیوع هر نوع بیماری همه گیر مانند کرونا، تقاضای سفر به مقصد ایران را به سرعت افزایش دهد.
منبع: تور و گردشگری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب