گزارش تور و گردشگری؛
مراغه شهربرج مقبره های تاریخی کشور
به گزارش تور و گردشگری مراغه شهر برج مقبره های تاریخی بوده که متأسفانه این روزها فقط ۴ برج مقبره باقی مانده است و علاوه بر گذر زمان، ساخت و سازهای غیر مجاز انجام گرفته، این بناهای تاریخی را تهدید می کند.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- آناهیتا رحیمی؛ مراغه، شهر برج مقبره های تاریخی است که هر کدام نمودی از معماری اصیل و اعجاب انگیز ایرانی است که به دوره ایلخانی و قبل از آن بازمی گردد اما متأسفانه بعضی از این برج مقبره ها بر اثر گذشت زمان، رنگ نیستی بر خود دیده اند.
پژوهشگران تاریخ از وجود ۹ مقبره تاریخی در این شهر یاد می کنند که در طول تاریخ از بین رفته اند و حالا شهر برج مقبره های تاریخی، تنها ۴ برج مقبره را در آغوش گرفته است که علاوه بر گذر زمان، ساخت و سازهای انجام گرفته در اطراف این مقبره ها، آنها را بیشتر تهدید می کند.
ثبت ملی گنبدهای تاریخی شهر مراغه
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی، ضمن اشاره به ثبت ملی گنبدهای موجود در شهرستان مراغه به خبرنگار مهر اظهار داشت: گنبد سرخ مراغه در سال ۵۴۶ هجری قمری، گنبد مدور در سال ۵۶۸ هجری قمری، گنبد کبود در سال ۶۷۰ هجری قمری و گنبد غفاریه هم در سال ۷۲۳ هجری قمری بنا شده اند.
احمد حمزه زاده افزود: گنبد غفاریه در نهم مرداد ماه ۱۳۱۲، گنبد سرخ در پانزدهم دیماه ۱۳۱۰، گنبد کبود در پانزدهم دیماه ۱۳۱۰ و گنبد مدور مراغه هم در پانزدهم دیماه ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده است.
وی اضافه کرد: گنبد سرخ مراغه و یا گنبد قرمز در بخش غربی شهر واقع شده و از قدیمی ترین گنبدهای موجود تاریخی به حساب می آید. گنبد مدور هم با معماری خاص ایلخانی از بناهای تاریخی در این شهر است که در دوره سلجوقیان بنا شده است.
حمزه زاده اظهار داشت: گنبد کبود و یا مقبره مادر هلاکوخان از زیباترین بناهای تاریخی در مرکز شهر تاریخی مراغه است.
وی اضافه کرد: از دیگر مقبره های پا بر جا در این شهر، میتوان به گنبد غفاریه اشاره نمود که از جاذبه های تاریخی و گردشگری در این خطه هم به حساب می آید.
معرفی شهر مراغه با رویکرد جاذبه های تاریخی و فرهنگی
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی توضیح داد: تخطی در مجوز ساخت و ساز یک پروژه خدماتی و تجاری در اطراف گنبد کبود مراغه که فعالیت آن از دهه ۸۰ شروع شده است، به شورای فنی وزارت خانه ابلاغ گردیده و تا رعایت تمامی مسائل، پروژه متوقف خواهد شد.
وی اضافه کرد: اخیراً تمامی موارد رعایت برای تکمیل این پروژه در اطراف گنبد کبود، رعایت شده است و با عنایت به این که به کارگیری نمای کامپوزیت در اطراف بافت تاریخی نباید انجام پذیرد، شرکت مجری مبادرت به حذف آن کرده و درحال ساخت نمای آجری است.
حمزه زاده به رویداد سازی شهر مراغه اشاره کرده و اظهار داشت: هم اکنون شهرستان مراغه به عناوین مختلفی در تمامی رویدادها معرفی می شود که حتی با برگزاری نمایشگاه های بین المللی در شهر توریستی وان، استان آذربایجان شرقی با رویکرد معرفی جاذبه های تاریخی و فرهنگی شهر مراغه و معرفی طبیعت گردی کلیبر با استقبال خوبی روبرو شده است.
نابودی برج مقبره های تاریخی شهر مراغه بر اثر گذشت زمان
یک محقق و نویسنده تاریخ مراغه در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: گنبدهای تاریخی و یا برج مقبره های تاریخی مراغه، از حیث شاخصه های معماری، شهرت جهانی دارد و بیشتر مقالات علمی پژوهشی انتشار یافته درمورد گنبدهای مراغه در ارتباط با نوع معماری در جداره های بیرونی برج مقبره هاست.
اصغر محمدزاده افزود: در طول تاریخ، برج مقبره های گوناگونی در شهر مراغه وجود داشته است که بعضی از آنها در گذر زمان، رنگ نیستی بر خود دیده اند؛ درصورتیکه هندوشاه نخجوانی به یک جریان تاریخی اشاره کرده اند که به هنگام دفن بیست و نهمین خلیفه عباسی در حیاط یک مدرسه، ۵ گنبد وجود داشته اما هم اکنون دو گنبد در محل یاد شده باقی مانده است.
وی اضافه کرد: ابن فوطی هم به دفن حمید الدین بغدادی در مراغه اشاره نموده و از گنبد ترکان یاد می کند که مدفن وی در جوار این گنبد بوده است.
محمدزاده بیان نمود: شمار دقیق برج مقبره های تاریخی شهر مراغه به استناد منابع مختلف، ۹ برج مقبره بوده است که تا به امروز، ۵ برج مقبره از بین رفته و هم اکنون، فقط ۴ برج مقبره باقی در شهر مراغه باقی مانده است.
این محقق و نویسنده تاریخ مراغه توضیح داد: در بین مشهورترین برج مقبره های موجود در مراغه میتوان به گنبد قزل ارسلان مراغه و گوی برج اشاره نمود که طی ۸۰ سال قبل از بین رفته است.
محمدزاده اظهار داشت: در این میان، ۴ برج مقبره بر مبنای تقدم زمانی ساخت، گنبد سرخ، گنبد مدور، گنبد کبود و گنبد غفاریه است که گنبد سرخ، کبود و مدور در دوران اتابکان سلجوقی و گنبد غفاریه هم در دوره ایلخانی بنا شده اند.
گنبد سرخ، شاخص ترین برج در دنیاست
وی افزود: گنبد سرخ بر مبنای کتیبه ای که در ورودی بنا وجود دارد در سال ۵۴۲ هجری قمری به فرمان عبدالعزیز بن محمود بن سعد بنا شده است و به علت این که این گنبد، آغاز یک سیاق معماری است بعنوان شاخص ترین برج در دنیا شناخته می شود که محمد کریم پیرنیا در کتاب معماری ایرانی هم از این گنبد بعنوان نقطه آغاز مکتب معماری آذری یاد کرده است.
این محقق و نویسنده تاریخ مراغه اضافه کرد: در مکتب معماری آذری، برای نخستین بار به تلفیق کاشی و آجر در تزئینات بنا اشاره شده است که گنبد سرخ هم از این شاخصه برخوردار بوده و برای نخستین بار، سیاق معماری از تلفیق کاشی و آجر از این بنا شروع شده است.
محمدزاده اظهار داشت: گنبد مدور در سال ۵۶۳ هجری قمری به صورت مدور بنا شده است که جداره بیرونی آن، غیر از سردر بیرونی که به صورت مکعبی است، ساده بوده و سردر ورودی با تزئینات معماری قابل توجهی آراسته شده است.
وی افزود: گنبد کبود در سال ۵۹۳ هجری قمری به استناد کتیبه سردر ورودی بنا، در ۱۰ متری گنبد مدور بنا شده است که از حیث تزئینات معماری جداره بیرونی و تنوع اشکال هندسی ترکیب هنرمندانه ای از علوم ریاضی و هنر را به معرض نمایش گذاشته است بگونه ای که فراکتال های هندسی بی نهایت گرایی در اشکال مختلف چند ضلعی مبین نمود این ترکیب هنر و علم است.
محمدزاده توضیح داد: این بنا به استناد کتیبه کوچکی که سردر آن وجود دارد توسط احمد محمد بنا شده است و در داخل این بنا، آیات ۲۶ و ۲۷ سوره مبارکه الرحمن بر روی کتیبه گچ بری منقوش شده است. این بنا در گذشته های نه چندان دور، به گنبد مادر هلاکوخان مشهور بوده است اما بر مبنای تواریخ مندرج در کتیبه های این گنبد، این نظریه در حد یک صحبت عامیانه تلقی شده است و این بنا پیش از احاطه مغول در این شهر بنا شده است.
وی اضافه کرد: در این بنا هنر کاشی کاری جلوه خاصی به بنا داده است طوری که کاشی های فیروزه ای به صورت اشکال مختلف همراه آجر، در تزئینات بیرونی این بنا به کار رفته است.
وجود سردابه و شبستان بالایی در مقبره ها
این محقق و نویسنده تاریخ مراغه بیان نمود: گنبد غفاریه در زمره گنبدهای پابرجا در شهر مراغه است که بین سالهای ۷۱۶ تا ۷۳۷ هجری قمری در دوره ایلخانان مغول بنا شده است.
وی افزود: در قرابت این گنبد، مدرسه ای به نام غفاریه وجود داشت که در اواخر دوره ایلخانی بنا شده بود و بنابراین این گنبد به گنبد غفاریه مشهور شده است.
محمدزاده اضافه کرد: یکی از شاخصه های معماری در تزئینات بیرونی این بنا، استفاده از کاشی لعاب پران بوده است که در گره های هندسی و نقوش مختلف، به صورت ریز و جزئی به کار گرفته شده است. کاشی لعاب پران در دوره ایلخانی ابداع شده و گنبد غفاریه بعنوان نمونه منحصربه فرد، نمایشگاهی از این هنر و ابداع ایلخانان مغول به شمار می آید.
وی افزود: گنبد غفاریه در کنار رودخانه صافی قرار گرفته و شکل هندسی این گنبد، به صورت مکعب مربع است که در دوره ایلخانی و به فرمانی ابوسعید ایلخانی بنا شده است.
این محقق و نویسنده تاریخ مراغه بیان نمود: از اشتراکات معماری در بین برج مقبره هایی که در قلمرو تاریخی ایران مغول و اتابکان وجود دارد، میتوان به سردابه و اتاق یا شبستان بالایی اشاره نمود که در تمام برج مقبره های مراغه، نمود یافته است.
محمد زاده اضافه کرد: گنبدهای مراغه در سال ۱۳۱۰ توسط آندره گدار (باستان شناس فرانسوی) ثبت ملی شده است و گنبدهای مراغه را در یک کتاب پژوهشی به زبان فرانسه بازشناسی نموده اند.
شهر مراغه شهر گنبدهای تاریخی است
یک پژوهشگر تاریخ هم در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مراغه شهر گنبدهای تاریخی است که در ارتباط با دوره ایلخانی و قبل تر مشهور هستند اما در واقع، این گنبدها قدیمی تر از دوره ایلخانی است.
مراغه شهر گنبدهای تاریخی است که در ارتباط با دوره ایلخانی و قبل تر مشهور هستند
کریم میمنت نژاد افزود: این بناها کارکردهای نجومی و تقویمی داشته اند و در گذشته ها برای آگاه شدن از روز و تاریخ، از راه هندسه و معماری، برج هایی مدون را ایجاد می کردند.
وی اضافه کرد: چنین گنبدهایی در جای جای ایران وجود دارد و هم اکنون شهر مراغه هم توانسته است چندین گنبد را حفظ کند.
میمنت نژاد بیان نمود: با عنایت به این که نوع کارکرد این گنبدها در طول زمان تغییر یافته است در بعضی از موارد، عناوین گنبدها هم در طول زمان تغییر یافته و حتی افرادی هم در این محل ها مدفون شده اند.
این پژوهشگر تاریخ در انتها اظهار داشت: قدمت گنبدهای شهر مراغه بسیار قدیمی است و بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته اند و علاوه بر نصب کتیبه، حالت مقبره و مزار هم به خود گرفته اند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب