راز مهندسی ساخت سدهای هخامنشی کشف شد
کاوش دیرینه شناسی بندهخامنشی دیدگان بخش مشهد مرغاب که نمونه ای بی همتا از سازه های معماری دوران هخامنشی به شمار می آید با هدف شناسایی بخش های این سد ازجمله ساختارهای معماری سنگی آن انجام شد.
به گزارش تور و گردشگری به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حمیدرضا کرمی دانشجوی دکتری دیرینه شناسی دانشگاه بوعلی سینا و کارشناس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد، در دومین نشست علمی نوزدهمین کنگره دیرینه شناسی اظهار داشت: همینطور شناخت و مطالعه هسته و پوسته سد به منظور تهیه نقشه و چگونگی طراحی و ساخت سد و ساختارهای وابسته به آن که در چند مرحله توسط سودجویان صدمه زیادی به آن وارد شده بود با هدف سامان دهی و مرمت از دیگر اهداف اصلی کاوش بند دیدگان بود.
کرمی تصریح کرد: کاوش دیرینه شناسی سد دیگان داده های ارزشمندی در پیوند با مهندسی ساخت سد و مدیریت منابع آب دوران هخامنشی را در اختیار ما قرار داد.
او اضافه کرد: هرچند بخش زیادی از این اثر پرارزش به علت سیلاب و دستبردهای انسانی ویران شده است اما توانستیم شناخت و دانشمان را در مورد چگونگی و فناوری ساخت سدهای این دوران و ساختارهای معماری وابسته به آن افزایش دهیم و ترانشه ها باوجود آوار بسیار زیاد حاصل از تخریب درمکان هایی بوجود آمد تا بتوان بیشترین داده ها و اطلاعات به دست آید.
این باستان شناس، با اشاره به اینکه بقایای سازه های معماری به دست آمده گویای طراحی دقیق و جانمایی مناسب سد و ساختارهای وابسته به آن درون دره است خاطرنشان کرد: سبک معماری و تراش سنگ ها بیان کننده سنت های معماری دوران آغازین هخامنشی و بخصوص دوران داریوش است.
کرمی در انتها ابراز امیدواری کرد، در فصل های آینده بتوانیم کاوش بخش های دیگر سد را انجام دهیم تا بتوانیم داده های جامع و سودمندی را در ارتباط با شیوه و مهندسی ساخت سدهای هخامنشی و ساختارهای وابسته به آنرا به دست آوریم.
فصل دهم جستجوهای دیرینه شناسی مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری
علیرضا عسکری چاوردی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در تشریح برنامه فصل دهم جستجوهای دیرینه شناسی مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری پارسه، فارس از کاخ تا شهر در ۱۳۹۹ اظهار داشت: یافته های حاصل از این فصل ۴ عدد تکه آجر لعاب دار منقوش به خط میخی بود که این آجرها از کاوش گمانه شماره ۶ در بخش غربی ایوان جنوب شرقی به دست آمد.
او اضافه کرد: به نظر می آید در نمای دیواره غربی ایوان جنوب شرقی کتیبه ای میخی نقر شده بود که با تخریب بنا تکه های آن در آوار این بخش از ایوان مدفون شده بود.
رحمت عباس نژاد سرستی، دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران بابلسر در مورد اقدامات دیرینه شناسی در این محوطه اظهار داشت: ضعف لایه های مس و سنگ و مفرغ و آهن و همچنین، اضطراب در لایه های دوره های اخیر سبب شده که توق تپه بر طبق این کاوش، بیش تر بعنوان یک محوطه نوسنگی مورد توجه قرار گیرد.
او اضافه کرد: این محل، نخستین محوطه کاوش شده نوسنگی در دشت های شرقی مازندران است و کشف، ثبت و ضبط یافته های سفالی، مصنوعات سنگی، داده های محیطی و گیاهی و نمونه های گاهنگاری در این کاوش به خوبی انجام شده است.
فصل دوم کاوش دیرینه شناسی گورستان شهنه پشته شهرستان بابل
حسن فاضلی نشلی، استاد دانشگاه تهران در توضیح روند این کاوش اظهار داشت: درمجموع مطالعه و بررسی ۱۶ ترانشه ایجادشده در گورستان شهنه پشته بقایای ۶۳ اسکلت انسانی به دست آمده است که ۳۱ مورد آن در حین حفاری علمی دیرینه شناسی شناسایی و به روش علمی ثبت و ضبط شد.
او با ابراز تأسف از این که بقایای انسانی ۳۲ مورد دیگر براثر فعالیتهای قاچاق توسط حفاران غیر مجاز باعث تخریب گور شده و سپس تیم کاوش با بررسی چاله گورها، بقایای از اسکلت انسانی و بعضاً اشیایی تدفینی را به دست آورده اضافه کرد: درمجموع این قبور شامل ۱۱ زن، ۱۱ مرد، ۸ کودک و ۶ فرد بالغ که شناسایی جنسیت آنها با عنایت به پارامترهای تشخیص جنسیت غیر ممکن بوده به دست آمده اند.
این دیرینه شناس خاطرنشان کرد: همینطور ۲۸ مورد از بقایای انسانی به علت این که در اثر حفاری های قاچاق به شدت صدمه دیده بوده اند، تشخیص سن و جنس در آنها ناممکن بوده است.
سپهر زارعی، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان در توضیح فعالیتهای انجام شده در بررسی به منظور مستند نگاری محوطه پارینه سنگی میانی چند-درخت جزیره هرمز، هرمزگان اظهار داشت: تا پیش ازاین، همه آثار شناسایی شده در جزیره هرمز در ارتباط با دوره اسلامی بود؛ نتایج حاصل از بررسی اولیه محوطه چند-درخت به منظور ارزیابی ظرفیت این محوطه برای انجام برنامه های میدانی آینده، روشن ساخت که پیشینه حضور انسان در این جزیره، احتیاج به بازنگری دارد.
او با اشاره به اینکه صنایع سنگی مجموعه چند-درخت، صنعتی تراشه محور است و سنگ مادر و تراشه لوالوا نمونه های شاخص این مجموعه هستند که بر مبنای آنها میتوان مجموعه را به دوره پارینه سنگی میانی منتسب کرد اضافه کرد: این یافته های جدید، حضور گروههای شکارگر-گردآورنده ی دوره پلیستوسن در این جزیره را تأیید کرده و مبین اهمیت تنگه هرمز در دیرینه شناسی پارینه سنگی خلیج فارس و سواحل جنوبی ایران هست.
کاوش به منظور آواربرداری و خوانا سازی زیج منیژه انزل سرپل ذهاب
فرزاد مافی استادیار گروه دیرینه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر با تشریح گزارش مقدماتی فصل اول کاوش به منظور آواربرداری و خواناسازی زیج منیژه انزل سرپل ذهاب اظهار داشت: درنتیجه آواربرداری و خواناسازی بخش هایی از بنا مشخص شد در اضلاع شمال شرقی و جنوب غربی ۲۷ حجره، در ضلع جنوب شرقی ۲۵ حجره و در ضلع شمال غربی ۲۳ حجره راه اندازی شده که ورودی حجره ها توسط رواق هایی از تابش مستقیم نور خورشید در امان بوده اند.
او اضافه کرد: با عنایت به مطالعات پیشین و نظریات مختلف که در مورد کاربری بنا مطرح شده همچون کاروانسرا یا اقامتگاه یا نوعی پادگان نظامی (قراول خانه) و هم یک بنای آئینی و یا اقامتگاه آئینی در ارتباط با اواخر ساسانی و اوایل اسلامی، ابراز نظر قطعی و متقن نیازمند ادامه کاوش ها در فصول بعدی است.
محسن کریمی، دانشجوی دکتری دیرینه شناسی دانشگاه محقق اردبیلی، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اظهار داشت: بررسی های میدانی انجام شده در بافت فردقان نشان داده است که ازلحاظ پیشینه استقراری، محدوده قلعه تاریخی آن دارای قدیمی ترین استقرار در روستا است بدین صورت که هسته اولیه فردقان درون قلعه شکل یافته و بناهای درون حصار قلعه، قدیمی ترین بناهای موجود در روستا هستند.
این دیرینه شناس اضافه کرد: به لحاظ جغرافیای تاریخی، فراهان در اواخر دوره ساسانی و شروع دوره اسلامی جز همدان محسوب می شده که به طورقطع زمینه های مختلف سبب شکل گیری آتشکده در این منطقه شده و درعین حال موقعیت جغرافیایی و طبیعی مناسب روستای فردقان ازجمله علل مهم برگزاری آتشکده در این روستا بوده و آنرا بعنوان یکی از مراکز مذهبی در دوره ساسانی بدل کرده است.
کاوش دیرینه شناسی گردآشوان در عصر مس و سنگ جدید
مهناز شریفی، استادیار پژوهشکده دیرینه شناسی ضمن اشاره به کاوش دومین فصل کاوش دیرینه شناسی گردآشوان در عصر مس و سنگ جدید اظهار داشت: درمجموع تپه گردآشوان یک مکان معرف دوره مس و سنگ میانی و جدید است که انجام جستجوهای باستان شناختی در آن اطلاعات درخور توجهی در مورد فرهنگ های منطقه زاب در اختیار می گذارد.
او با اشاره به اینکه این محوطه دارای چهار فاز معماری خشتی است که در نوع خود جالب توجه است، اضافه کرد: به طورکلی از منظر چشم انداز و ساختار طبیعی، حوزه زاب به صورت یکی از مجموعه کریدورهای طبیعی و موازی است که ارتباط ساکنان بخش هایی از شمال غرب با مناطق مرتفع دیگر را امکان پذیر می سازد.
این دیرینه شناس اضافه کرد: درمجموع تپه گردآشوان تپه وسیع و مرتفعی در حوضه رودخانه زاب است و نهشت ضخیمی از دوره مس و سنگ را دارا است و با عنایت به این امر، این محوطه از نقاط کلیدی حوزه شمال غرب شناخته می شود بنابراین پرداختن به آن اهمیت می یابد.
بررسی و شناسایی دیرینه شناسی سد هرات
مرتضی خانی پور، دکتری دیرینه شناسی و پژوهشگر آزاد ضمن اشاره به بررسی و شناسایی دیرینه شناسی انجام شده در سد هرات اظهار داشت: طی بررسی و شناسایی که به منظور مطالعات تاریخی فرهنگی سد هرات در دهستان توجردی و بخشی از دهستان فتح آباد انجام شد درمجموع ۱۰۹ اثر از دوره نوسنگی تا متأخر اسلامی شناسایی شد.
به گفته این باستان شناس، قدیمی ترین اثر شناخته شده در حریم سد در ارتباط با فرهنگ باکون با سفال های نخودی منقوش بوده که محوطه مائور شاخص ترین آن هاست.
مهدی عالیپو، از پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه با تشریح روند کاوش دیرینه شناسی به منظور خوانا سازی مجموعه‌ی کاخ های شماره‌ی ۲، ۳ و حصار بیرونی چغازنبیل اظهار داشت: در چند سال گذشته و با تشکیل کارگروه دیرینه شناسی در پایگاه میراث جهانی چغازنبیل چند اقدام بعنوان فعالیت گام به گام در حوزه دیرینه شناسی این مجموعه مدنظر قرار گرفت که به صورت خلاصه شامل تهیه‌ی نقشه های دقیق و روزآمد از تمام شهر، مشخص کردن بخش های مضطرب و نیازمند کاوش و مرمت اضطراری، پاسخ گویی به سوالات دیرینه شناسی و انجام فعالیتهای پژوهشی می شود.
او اضافه کرد: در جهت این اهداف نقشه‌ی محوطه برداشت و دو کاخ شماره‌ی ۲ و ۳ بعنوان بناهای رهاشده و درحال تخریب مشخص و ازاین روی پیگردی و مرمت کاخ شماره ۲ انجام و بروی حصار سوم هم قسمت هایی که احتیاج به اقدام فوری حفاظتی داشته مشخص شد.
بررسی و شناسایی دیرینه شناسی محدوده نفت خانه سومار، قصر شیرین
محسن زینی وند، دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه تهران در مورد پروژه بررسی و شناسایی دیرینه شناسی محدوده نفت خانه سومار، قصر شیرین اظهار داشت: محدوده نفت خانه علاوه بر این که منطقه ای بینابینی سرزمین های پست و ارتفاعات تلقی می شود، دارای مراتع غنی به همراه رودخانه دائمی است که برای مکان گزینی گروههای انسانی بخصوص عشایر بسیار پرارزش بشمار می رود.
او خاطرنشان کرد: این خصوصیت ها نشان داده است که امکان دارد با زیستگاه های باستانی جالب توجهی روبرو باشیم هرچند که گروه دیرینه شناسی نتوانست به خوبی منطقه را پوشش دهد و بیشتر تمرکز ما بر روی مشاهدات میدانی به وسیله خودرو و تصاویر ماهواره ای استوار بود.
منبع: ttma.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب