تاكید كارشناسان میراث فرهنگی؛
طرح تله كابین در محوطه باستانی آتشگاه اصفهان، طرحی تخریبی نه گردشگری
ایرنا- پس از شاه دژ و صُفه، این دفعه نوبت سرنوشت کوه آتشگاه اصفهان است تا با اجرای طرح تله کابین نابود بشود، شهرداری اخیرا اتصال فضایی در این محدوده باستانی را مطرح کرده است، اتفاقی که می تواند به صدمه و مخدوش شدن منظر این مجموعه تاریخی منجر شود.
به گزارش تور و گردشگری به نقل از ایرنا، آتشگاه، یکی از ۲ میراث پرارزش باقی مانده از دوران قبل از اسلام در اصفهان است. این اثر ملی دارای حریم مصوب و ابلاغی است و ازاین رو هرگونه دخل و تصرف در حریم و عرصه و آنچه باعث صدمه و یا مخدوش شدن منظر عمومی آن شود پیگرد قانونی دارد.
طرح شهرداری برای ایجاد تکنولوژی اتصال فضایی از فراز کوه آتشگاه تا کوه قائمیه جهت بررسی در کمیسیون ماده پنج به اداره راه و شهرسازی استان اصفهان ارسال شد اما گویا به سبب ناقص بودن و دریافت نشدن نظر جهاد کشاورزی، این طرح مجدد برای تکمیل و رفع نقصها به شهرداری اصفهان فرستاده شده است. همه اینها در حالی است که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان در جریان این تصمیم و طرح شهرداری برای ایجاد تله کابین یا اجرای طرح های مشابه در حریم یکی از مهم ترین و باستانی ترین آثار تاریخی شهر قرار نگرفته است.
سوال این است که شهرداری اصفهان چرا و چگونه بدون توجه به تجربه دوره های پیشین مدیریت شهری در اجرای تله کابین در کوه صفه و تبعات ناشی از آن برای شاه دژ و از همه مهم تر بدون مشورت نهادهای متولی، کارشناسان و باستان شناسان باردیگر طرح ایجاد تله کابین و یا فناوری های نوین اتصال فضایی را در حریم کوه آتشگاه، یکی از آثار باستانی اصفهان و ایران مطرح کرده است؟
گرچه پیش تر تصمیماتی از این دست با نام رونق گردشگری آثاری چون شاه دژ را در اصفهان و یا گنج نامه را در همدان و یا در سال ها و ماه های اخیر طاق بستان در کرمانشاه را از دم تیغ گذرانده و تهدید می کند اما بر مبنای کدام سنخیت و یا کدام قانون میتوان در عرصه و حریم یک اثر باستانی اقدام به ایجاد فناوری های نوین کرد؟ شمشیر دو لبه این اقدامات یک سویش آثار میراث تاریخی است و سوی دیگر گردشگری پایدار می باشد که شوربختانه تحت لوای نام گردشگری از جانب نهادهای دست اندرکار حمایت می شوند.
شکوه و ابهت کوه آتشگاه در جوار بیشه ناژوان که بستر زاینده رود از میان آن می گذرد، یکی از بی بدیل ترین مناظر تاریخی و طبیعی در اصفهان است. قدمت بناهای خشتی بر فراز کوه آتشگاه که در منابع تاریخی اصفهان شهره به «مهربین» بوده است به دوران قبل از اسلام و کهن تر از ساسانی بر می گردد. برخی باستان شناسان با استناد به نتایج آزمایش سالیابی به روش کربن ۱۴، آتشگاه را یک معبد ایلامی دانسته اند که بعدها تبدیل به معبد مهری شده است.
بیشه ناژوان و نمای زیبای جایگاه آتش در کوه آتشگاه پیوندگاه میراث طبیعی و تاریخی است که حالا شهرداری اصفهان درصدد آن شده برای توسعه طرح های تفریحی که پیش تر هم در چارچوب تله سیژ در بیشه ناژوان و هم تله کابین در کوه صفه تجربه کرده است، این دفعه تکنولوژی اتصال فضایی با نام سازه های سبک را بر فراز کوه آتشگاه تا کوه قائمیه تجربه کند. طرحی برای درآمدزایی با نام گردشگری به قیمت دخل و تصرف در حریم یک اثر ثبتی که مشخص نیست چه تبعاتی برای یک اثر باستانی و یگانه در اصفهان داشته باشد.
واقعیت آنکه چند سالی است طرح های تله کابین سازی بلای جان محوطه های باستانی در دل مناطق کوهستانی ایران شده است. توسعه طرح های ناپایدار گردشگری و البته ناموفق از جانب مدیران شهری در اماکن تاریخی و طبیعی چون گنج نامه در همدان، اجرای پایه های تله کابین بر گُرده شاه دژ و تخریب لایه های باستانی و بارگذاری های بی حساب و کتاب بر دامنه و فراز کوه صفه در اصفهان و یا اصرار برای نصب تله کابین در طاق بستان کرمانشاه با وجود مخالفت های کارشناسان همچون اقدامات در جهت درآمدزایی و جذب توریست در جوار آثار باستانی و یگانه ایران است که به قیمت گزاف آسیب، تخریب و مخدوش کردن منظر عمومی میراث طبیعی و تاریخی تمام شده یاخواهد شد.
قدرت الله نوروزی، شهردار اصفهان پیش تر در رسانه های شهرداری اعلام نمود: دامنه کوه قائمیه تا رودخانه زاینده رود و از آن سو کوه آتشگاه تا دامنه رودخانه میتوان تله سیژ، تله کابین و یا فناوری های نوین با استفاده از فضا ایجاد کرد تا افراد از تماشای مناظر زیبای شهر لذت ببرند. در اینباره مذاکراتی انجام شده که امیدوارم در دستور کار قرار گیرد و در دوره آینده مدیریت شهری، به این مهم پرداخته شود.
به لحاظ قانونی مجوز چنین کاری را نمی دهیم
ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اصفهان درباره طرح اجرای تله کابین یا هر اتصال فضایی دیگر از کوه آتشگاه به کوه قائمیه ابراز بی اطلاعی کرد و دراین باره به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اجازه چنین کاری را نمی دهیم. چون کوه آتشگاه ثبت میراث است و عرصه تاریخی به حساب می آید. این اقدامات هم بحث منظری و هم بحث صدمه به اثر تاریخی را به دنبال خواهد داشت و ازاین رو به لحاظ قانونی نمی توانیم مجوز چنین کاری را بدهیم.
طاهری خاطرنشان کرد: هر طرحی نقاط ضعف و قوت دارد. گاهی اوقات امکان دارد طرحی از نظر زیرساخت گردشگری مناسب باشد اما به منظر آثار تاریخی صدمه بزند. امکان دارد طرحی برای گردشگری منافع داشته باشد ولی از طرفی باید تبعات این مورد را هم دید که به آثار تاریخی صدمه می زنند.
وی با تکیه بر گردشگری پایدار اظهار داشت: ما مخالفتی با گردشگری نداریم چون خودمان متولی آن هستیم اما نباید تجربه هایی مثل تله کابین گنج نامه همدان تکرار شود. از تجارب و اتفاقات گذشته در نقاط و محوطه های تاریخی دیگر باید بهره برد و به چاره ای رسید که نه میراث فرهنگی صدمه ببیند و نه مانع توسعه گردشگری باشیم.
طاهری طرح اتصال فضایی کوه آتشگاه به کوه قائمیه را خام و نپخته دانست و اضافه کرد: طرح های اینچنینی طرح های بزرگی هستند که باید در آنها ملاحظات تاریخی و فرهنگی لحاظ شود. زمانی که گذر مترو از چهارباغ مطرح بود کسی با مترو مخالف نبود بلکه صحبت بر سر این بود که در کنار مترو و همه طرح های بزرگ باید یک پیوست مطالعات تاریخی و فرهنگی وجود داشته باشد.
علیرضا جعفری زند، دیرینه شناس و نویسنده کتاب «اصفهان قبل از اسلام » هم درباره تصمیمات جدید شهرداری اصفهان در مورد اتصال فضایی کوه آتشگاه به کوه قائمیه به ایرنا اظهار داشت: بنای تاریخی روی کوه آتشگاه وجود دارد و ازاین رو با این اقدام همان اتفاقی خواهد افتاد که در کوه صفه افتاد.
وی اضافه کرد: ماچا پیچو( شهری با دیواره های سنگی در بالاترین نقطه کوهی به همین نام در کشور پرو) یک اثر تاریخی در آمریکای جنوبی در ارتباط با تمدن مایا است که مردم کیلومترها برای رسیدن به آن پیاده روی می کنند. در واقع همیشه فکر می کنند که این سختی برای دیدار، آن اثر تاریخی را زیباتر می کند.
وی این سوال را بیان کرد که باید دید رویکرد شهرداری در ایجاد این اتصال فضایی چیست و اگر منظور این نهاد گذر ار روی رودخانه است که این اقدام می تواند از جایی دیگر هم صورت گیرد و نباید از کوه آتشگاه این اتفاق بیفتد.
این دیرینه شناس با تکیه بر این که شهرداری باید کوه آتشگاه را از این مسئله مجزا بداند و اظهار داشت: حفاری ها و جستجوهای آتشگاه انجام نگرفته است. این محوطه بخش هایی دارد که هنوز نهفته است و ازاین رو نباید چنین اتفاقی در آتشگاه بیفتد. همین را کم داریم که آتشگاه پایه تله کابین شود و پوسته نازکی هم که از آثار تاریخی در این مکان داریم از بین برود.
طرحی ناپایدار
وی اعتقاد دارد که به جای این طرح های ناپایدار باید به این فکر باشند که منبع آبی که سالیان سال بر فراز کوه آتشگاه بارگذاری شده است به موزه و مکانی در خور کوه آتشگاه تبدیل گردد.
جعفری زند در ادامه گفت و گو با ایرنا تصریح کرد: به صورت کلی مباحث آثار تاریخی با مسائلی که در تفکر شهرداری وجود دارد بیگانه است. مساله این است که فکر می کنند آتشگاه یک کوه است و در بالای آن یک سازه ای وجود دارد که با این اقدامات صدمه ای نمی خورد. آنها متخصص در کنار خودشان ندارند و نمی خواهند هم داشته باشند.
وی ضمن اشاره به حریم مصوب و ابلاغی آتشگاه اصفهان اضافه کرد: وقتی در کنار کوه آتشگاه اثری بسازید که حتی صدمه ای به لایه های باستانی آن نخورد، همین که منظر عمومی یک اثر تاریخی را با یک عمل و رویکرد مدرن مخدوش کنید پیگرد قانونی دارد، در واقع علاوه بر تخریب و تهدید اثر مخدوش کردن منظر عمومی اثر تاریخی غیرقانونی می باشد.
شاهین سپنتا از فعالان میراث فرهنگی و عضو انجمن دوستداران اصفهان ضمن اشاره به سازه بتونی که سال ها پیش بعنوان مخزن آب بر فراز کوه آتشگاه در نظر گرفته شده بود، تردد بیش از حد و غیر اصولی در سطح آن و همینطور ساخت و ساز در چشم انداز کوه آتشگاه را همچون عوامل فرسایشی و تخریبی دانست که حالا طرح هایی چون تله کابین با تبدیل این عرصه تاریخی به سایت تفریحی تیرخلاصی برای آن به حساب می آید.
طرح تله کابین تیر خلاص به محوطه باستانی آتشگاه
وی ادامه داد: کوه آتشگاه جنبه تفریحی ندارد و حتی حضور تعداد توریست هم باید حساب شده باشد در غیر این صورت فرسایش تپه ای که بناهای خشتی و در معرض صدمه دارد تشدید می شود.
از نگاه سپنتا و دیگر اعضا انجمن دوستداران اصفهان بحث تله کابین چه سبک و چه سنگین در آتشگاه باید منتفی باشد.
وی در اینباره به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اتصال کوه قائمیه به کوه آتشگاه از آثار ثبت ملی و با بناهای خشتی، غلط و تکرار اشتباه تله کابین صفه است. تله کابین منبعی برای درآمدزایی شهرداری هاست که خودشان یا بخش خصوصی سرمایه گذاری می کنند تا سال ها بهره برداری کنند ولی باید بدانند که در محدوده آثار تاریخی سرمایه گذاری های این چنینی نادرست است.
سپنتا اضافه کرد: ما از میراث فرهنگی می خواهیم که نسبت به این طرح موضع بگیرد و به هیچ وجه و به هر شکل از ادوات تردد در کوه آتشگاه موافقت نکند، چون که بیشتر از این نباید دست به ساختار کوه آتشگاه حتی با انواع سبک اتصالات بزنند.
پیگیری خبرنگار ایرنا برای مصاحبه با شهرداری اصفهان در این رابطه بی نتیجه ماند و روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان هم بررسی طرح تله کابین آتشگاه را منوط به تکمیل شدن فرآیند این طرح از جانب شهرداری دانست و ازاین رو مصاحبه با معاونت معماری و شهرسازی این اداره کل به سبب ارجاع مجدد این طرح به شهرداری بی نتیجه ماند.
آتشگاه بنایی خشتی از دوران باستان بر فراز کوهی به همین نام در هشت کیلومتری غرب اصفهان و در نزدیکی منارجنبان است که از فراز آن زیباترین چشم انداز کرانه های زاینده رود و بیشه ناژوان و باغ های سرسبز پیرامون آنرا میتوان دید. این اثر در لیست آثار ملی ایران قرار دارد و به همراه تپه اشرف یکی از دو آثار در ارتباط با دوران قبل از اسلام شهر اصفهان است.
منبع: تور و گردشگری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب